Ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục ly hôn được không?

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về Ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục ly hôn được không? chúng tôi xin tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý: 

• Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014;
• Bộ Luật Tố tụng dân sự năm 2015.

Nội dung tư vấn: 

1. Ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục ly hôn được hiểu như thế nào?

     Căn cứ theo quy định tại khoản 14 Điều 3 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014, ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án.

     Theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 thì ủy quyền là việc một người đại diện cho một người khác thực hiện một số công việc nào đó trong phạm vi và thời hạn được ủy quyền theo thỏa thuận của hai bên. Thỏa thuận này sẽ được ghi nhận bằng văn bản dưới hình thức giấy ủy quyền hoặc hợp đồng ủy quyền, được công chứng theo quy định của pháp luật.

     Như vậy, ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục ly hôn là việc đương sự ủy quyền cho người đại diện, thay mặt mình thực hiện thủ tục ly hôn.

2. Các hình thức ly hôn

• Thuận tình ly hôn

     Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình quy định về trường hợp thuận tình ly hôn như sau:

     Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn.

     Trường hợp không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án giải quyết việc ly hôn.

• Ly hôn theo yêu cầu của một bên

     Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

     Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

      Trong trường hợp có yêu cầu giải quyết ly hôn  của Cha, mẹ, người thân thích khác khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ. Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.

3. Ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục ly hôn được không?

     Căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 85 Bộ Luật Tố tụng dân sự năm 2015: 

     “Đối với việc ly hôn, đương sự không được ủy quyền cho người khác thay mặt mình tham gia tố tụng. Trường hợp cha, mẹ, người thân thích khác yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 Luật hôn nhân gia đình thì họ là người đại diện."

     Theo đó, vấn đề ly hôn liên quan đến quyền nhân thân của mỗi cá nhân, do đó đối với việc ly hôn, đương sự không thể ủy quyền cho người khác thay mình tham gia tố tụng.

     Trừ trường hợp cha, mẹ, người thân thích khác của một bên vợ, chồng có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn và là người đại diện nếu đáp ứng các điều kiện sau:

• Một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình;
• Đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

     Như vậy, theo quy định của pháp luật, việc tham gia thực hiện thủ tục ly hôn là việc của vợ, chồng và không được phép ủy quyền cho người khác thực hiện thay (kể cả luật sư). Cha, mẹ, người thân thích khác chỉ được là người đại diện trong trường hợp một bên vợ, chồng không thể tự mình tham gia tố tụng bởi các trường hợp nêu trên.

4. Hỏi đáp về Ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục ly hôn được không?

      Căn cứ điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc (đối với trường hợp ly hôn đơn phương); Tòa án nhân dân cấp huyện nơi vợ hoặc chồng cư trú (đối với trường hợp ly hôn thuận tình) có thẩm quyền giải quyết ly hôn, trừ trường hợp ly hôn có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài . Như vậy các đương sự cần xác định việc ly hôn của mình là ly hôn thuận tình hay đơn phương để nộp đơn ly hôn đến đúng cơ quan có thẩm quyền giải quyết. 

     Hiện nay chỉ có quy định vợ, chồng không được ủy quyền cho người khác tham gia tố tụng trong vụ án ly hôn chứ không cấm đương sự ủy quyền cho người khác thay mình nộp đơn ly hôn. Vì thế vợ, chồng có thể thực hiện ủy quyền cho người khác thay mình nộp đơn ly hôn tại tòa án theo quy định của pháp luật về ủy quyền.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Nguyễn Anh