Theo quy định pháp luật hiện hành không cấp dưỡng cho con sau ly hôn phải làm sao

Trả lời của Luật sư:

    Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về không cấp dưỡng sau khi ly hôn phải làm sao cho chúng tôi, chúng tôi xin đưa ra quy định về quyền, nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn như sau:  

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật hình sự 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017;
• Luật hôn nhân và gia đình 2014;
• Luật thi hành án dân sự 2008 được sửa đổi, bổ sung 2014;
• Nghị định số 82/2020/NĐ-CP;
• Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14;

​Nội dung tư vấn:

1. Cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn được hiểu như thế nào?

     Cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu theo quy định pháp luật.

     Cấp dưỡng cho con sau khi ky hôn là nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản đáp ứng nhu cầu thiết yếu của con khi con không sống chung với mình trng trường hợp con là người chưa thành niên, người đã thành iên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

2. Quy định về nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

     Căn cứ tại Điều 82 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 về nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn thì:

      Như vậy, sau khi ly hôn người nào không trực tiếp nuôi con thì có nghĩa vụ cấp dưỡng. Mức cấp dưỡng cho con do hai bên vợ/chồng tự thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

     Đồng thời, cho đến khi con bạn thành niên và có khả năng lao động, nghĩa vụ cấp dưỡng của người không trực tiếp nuôi con mới chấm dứt. Tuy nhiên trên thực tế, nếu vào lứa tuổi thành niên, con còn đi học và chưa có tài chính ổn định, cha mẹ có thể thoả thuận để thời gian thực hiện cấp dưỡng dài hơn.

     Việc cấp dưỡng do hai bên thỏa thuận có thể được thực hiện định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần.

     Tiền cấp dưỡng nuôi con bao gồm những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và học hành của con và do các bên thoả thuận. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được thì tuỳ từng trường hợp cụ thể, vào khả năng của mỗi bên mà thỏa thuận mức cấp dưỡng nuôi con hợp lý.

3. Không cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn thì phải làm sao?

     Trường hợp bên có nghĩa vụ cấp dưỡng mà không thực hiện cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn theo nội dung hai bên đã thỏa thuận trong Quyết định công nhận thuận tình ly hôn và thỏa thuận của các bên (ly hôn thuận tình) hoặc bản án ly hôn (ly hôn đơn phương). Người đang trực tiếp nuôi con phải yêu cầu cơ quan thi hành dân sự để yêu cầu bên có nghĩa vụ cấp dưỡng thực thi nghĩa vụ cấp dưỡng như sau:

     Bước 1: chuẩn bị hồ sơ

     Căn cứ Điều 31 Luật thi hành án dân sự 2008 được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 13 Điều 1 Luật Thi hành án sửa đổi năm 2014 như sau:

• Đơn yêu cầu thi hành án hoặc nếu nội dung yêu cầu trình bày bằng lời nói thì sẽ được lập biên bản, có chữ ký của người lập. Biên bản này có giá trị như đơn yêu cầu. 

• Bản án, quyết định ly hôn hoặc tài liệu khác có liên quan.

Bước 2: Nộp hồ sơ

     Trực tiếp nộp đơn hoặc trình bày bằng lời nói hoặc ủy quyền cho người khác hoặc gửi qua bưu điện tới Chi cục thi hành án dân sự (cấp huyện) nếu giải quyết ly hôn ở TAND cấp huyện hoặc Cục thi hành dân sự (cấp tỉnh) với trường hợp giải quyết ly hôn ở TAND cấp tỉnh.

Bước 3: Thời gian giải quyết và đợi kết quả trả lời

     Khi tiếp nhận yêu cầu thi hành án, cơ quan thi hành án phải kiểm tra nội dung yêu cầu và các tài liệu kèm theo. Đồng thời, sẽ thông báo bằng văn bản cho người yêu cầu trong thời gian 05 ngày làm việc:

• Từ chối: Người yêu cầu không có quyền yêu cầu thi hành nội dung không liên quan đến bản án, quyết định hoặc không phát sinh quyền, nghĩa vụ của người phải cấp dưỡng trong bản án, quyết định; Cơ quan thi hành án không có thẩm quyền; Hết thời hiệu.
• Ra quyết định thi hành án.

     Trường hợp đã có Quyết định thi hành án mà người có nghĩa vụ cấp dưỡng không thực hiện thì căn cứ Điều 46 Luật Thi hành án dân sự 2008 được sửa đổi bổ sung 2014, hết thời hạn 10 ngày tự nguyện thi hành án mà người có nghĩa vụ cấp dưỡng không thực hiện thì sẽ bị cưỡng chế.

     Tuy nhiên, việc cưỡng chế này sẽ không thực hiện trong khoảng thời gian 22 giờ hôm trước đến 06 giờ sáng hôm sau, ngày nghỉ, lễ và các trường hợp đặc biệt khác.

4. Mức phạt khi không cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

   Theo Điều 57 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP quy định về hành vi vi phạm quy định về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng như sau:

    Theo đó, hành vi trốn tránh không cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn theo bản án, quyết định của Tòa án sẽ bị áp dụng mức phạt từ 05 - 10 triệu đồng.

     Mặt khác, theo Điều 186 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi năm 2017 quy định cụ thể về tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng với mức phạt tối đa là 02 năm tù: 

     Như vậy, nếu người có nghĩa vụ cấp dưỡng theo Bản án ly hôn hoặc Quyết định ly hôn mà trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng cho con thì có thể bị xử phạt hành chính từ 05 - 10 triệu đồng hoặc có thể bị phạt tù đến 02 năm.

5. Hỏi đáp về không cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn phải làm sao như sau:

     Hiện nay, luật hôn nhân gia đình 2014 không quy định mức cấp dưỡng phải cụ thể là bao nhiêu. Đều này phù hợp với tình hình phát triển kinh tế, xã hội dẫn đến nhu cầu ở mỗi thời kỳ là khác nhau. Tuy nhiên, mức cấp dưỡng phải phù hợp với mức lương - thu nhập của người vợ/ chồng có nghĩa vụ cấp dưỡng nhưng cũng phải đảm bảo hợp lý với mức chi tiêu của người được cấp dưỡng. 

     Do đó, mức cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn không hoàn toàn phụ thuộc vào mức lương của người có nghĩa vụ cấp dưỡng.

     Nếu không thỏa thuận được thì các bên có quyền yêu cầu Tòa án nhân dân giải quyết. Tòa án nhân dân sẽ đưa trên các chi phí sinh hoạt, học tập thiết yếu của con và khả năng tài chính của người phải cấp dưỡng để quyết định một mức cấp dưỡng hợp lí, phương thức cấp dưỡng hợp lí đảm bảo quyền lợi cho tất cả các bên. 

 Theo quy định tại điều 118 Luật hôn nhân gia đình nghĩa vụ cấp dưỡng chấm dứt khi thuộc một trong những trường hợp sau:

• Người được cấp dưỡng đã thành niên và có khả năng lao động hoặc có tài sản để tự nuôi mình;
•  Người được cấp dưỡng được nhận làm con nuôi;
•  Người cấp dưỡng đã trực tiếp nuôi dưỡng người được cấp dưỡng;
• Người cấp dưỡng hoặc người được cấp dưỡng chết;
•  Bên được cấp dưỡng sau khi ly hôn đã kết hôn;
• Trường hợp khác theo quy định của luật.

Luật Toàn Quốc  xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Nguyễn Huệ