Giành quyền nuôi con khi không có đăng ký kết hôn theo quy định pháp luật mới nhất

Trả lời của Luật sư: 

   Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về giành quyền nuôi con khi không đăng ký kết hôn cho chúng tôi, chúng tôi xin đưa ra cách giải quyết để giành quyền nuôi con khi không đăng ký kết hôn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật hôn nhân và gia đình 2014;
• Bộ luật tố tụng dân sự 2015;
• Nghị định 126/2014 NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật hôn nhân và gia đình;

Nội dung tư vấn:

1. Giành quyền nuôi con khi không đăng ký kết hôn được hiểu như thế nào?

     Giành quyền nuôi con khi không đăng ký kết hôn là việc nam, nữ có tranh chấp quyền nuôi con tại thời điểm hai người không có đăng ký kết hôn hợp pháp tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. 

    Theo quy định của pháp luật dù nam, nữ có đủ điều kiện để đăng ký kết hôn nhưng không đăng ký mà chỉ sống chung với nhau như vợ chồng thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ, chồng. Nhưng quyền, nghĩa vụ giữa cha, mẹ với con vẫn được xác lập.

2.  Quyền, nghĩa vụ của cha, mẹ và con khi không đăng ký kết hôn

      Căn cứ theo Điều 14, 15 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định về giải quyết hậu quả của nam, nữ chung sống như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn như sau:

• Quyền, nghĩa vụ giữa nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng và con được giải quyết theo quy định của Luật này về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con.
• Dù nam, nữ không đăng ký kết hôn nhưng quyền nghĩa vụ cha, mẹ con được giải quyết tương tự như trường hợp hai vợ chồng có đăng ký kết hôn theo Điều 81 Luật hôn nhân gia đình quy định cụ thể dưới đây:

-  Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

-   Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

-     Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con."

     Như vậy, quan hệ giữa cha, mẹ, con vẫn tồn tại mà không phụ thuộc vào tình trạng hôn nhân của cha mẹ là có đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền hay không. 

3. Giành quyền nuôi con khi không có đăng ký kết hôn

     Theo như phân tích trên thì dù nam, nữ không đăng ký kết hôn nhưng quyền, nghĩa vụ giữa cha, mẹ và con vẫn được pháp luật bảo vệ như trường hợp nam, nữ đăng ký kết hôn. Theo đó, khi hai bên tranh giành quyền nuôi con thì phương án được ưu tiên trước hết là hai người có thể thỏa thuận với nhau xem ai là người nuôi con và ai là người có nghĩa vụ cấp dưỡng cho người còn lại nuôi con.

    Trường hợp hai bên không thỏa thuận được thì phải chứng minh được bản thân có điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của con để Tòa án sẽ xem xét bên nào có điều kiện tốt hơn khi nuôi con thì sẽ cho bên đó nuôi con .

    Trước hết, bạn căn cứ xem là con mình đang ở độ tuổi nào để chứng minh mình đủ điều kiện tốt hơn để nuôi con, đảm bảo con được phát triển về cả mặt thể chất và tinh thần thì bạn sẽ trực tiếp được nuôi con. Để giành được quyền nuôi con khi không đăng ký kết hôn bạn cần chuẩn bị những bằng chứng, chứng cứ sau đây: 

• Bảng lương do công ty xác nhận trong vòng 6 (12) tháng liền kề tại thời điểm tranh giành quyền nuôi con. Ngoài ra, nếu bạn có thêm các khoản thu nhập khác thì chứng minh thông qua sao kê ngân hàng, văn bản xác nhận trả lương của cá nhân, tổ chức cộng sự làm việc với bạn.
• Biểu thời gian làm việc tại công ty có làm giờ hành chính hay có phải tăng ca thường xuyên không và phải có xác nhận của công ty nơi bạn làm việc?
•  Đồng thời bạn cũng có thể đưa ra chứng cứ bất lợi của bên kia nếu như họ có hành động không thường xuyên quan tâm con cái hay thường xuyên có hành động đánh đập bạn thông qua kết quả giám định tỷ lệ thương tật do bệnh viện cấp, quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi ngoại tình, công việc không ổn định, lao động tự do,..

        Từ đó, làm những căn cứ tốt nhất để chứng minh mình có đủ điều kiện nuôi con tốt hơn bên còn lại để Tòa án cân nhắc, quyết định giao con cho bên nào nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục.

     Theo đó, trong trường hợp của bạn thì phương án tốt nhất là hai bạn thỏa thuận với nhau xem ai là người trực tiếp nuôi con, trường hợp hai bên không thỏa thuận được thì bạn sẽ làm đơn yêu cầu giải quyết nuôi con ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết. Tuy nhiên, do bạn không nói rõ là con bạn đã trên 36 tháng tuổi hay chưa. Nên sẽ có hai trường hợp:

• Trường hợp 1: con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
• Trường hợp 2: con bạn trên 36 tháng tuổi thì Tòa án sẽ xem xét bên nào có điều kiện nuôi con tốt hơn thì sẽ giao cho người đó. Đối với con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

     Như vậy, bạn xác định xem mình thuộc trường hợp 1 hay trường hợp 2 để chuẩn bị những căn cứ xác đáng giành được quyền nuôi con khi không đăng ký kết hôn.

​4. Hỏi đáp về giành quyền nuôi con khi không đăng ký kết hôn:

 Căn cứ khoản 3 Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình chỉ ra hai trường hợp người mẹ không được nuôi con gồm:

• Người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
• Cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

     Như vậy hiện nay theo quy định pháp luật có hai trường hợp trên người mẹ không được  trực tiếp nuôi con.

        Căn cứ Điều 16 Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định cụ thể về giải quyết quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng của nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng thì trước hết hai bạn nên thỏa thuận lại với nhau đây là giải pháp tốt nhất.

        Trường hợp anh B vẫn không đồng ý thì thì bạn yêu cầu Tòa án giải quyết. Tuy nhiên trường hợp bạn yêu cầu Tòa án giải quyết thì bạn cần có chứng cứ chứng minh đây là tài sản riêng của bạn như: các giấy tờ mua bán xe; biên lai thu tiền, số tiền bạn dùng để mua xe là hoàn toàn của bạn. 

Luật Toàn Quốc  xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Nguyễn Huệ