Quy định về cưỡng ép kết hôn 2023

Câu trả lời của luật sư: 

      Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và đặt câu hỏi về cưỡng ép kết hôn. Chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn về vấn đề trên như sau:  

Căn cứ pháp lý

• Luật Hôn nhân và gia đình 2014;
• Bộ luật Hình sự 2015.

1. Cưỡng ép kết hôn là gì?

       Theo quy định của pháp luật hiện hành, cưỡng ép kết hôn là một trong những hành vi bị cấm. Cụ thể, tại khoản 9 điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về cưỡng ép kết hôn như sau:

       Có thể hiểu, cưỡng ép kết hôn là dùng mọi thủ đoạn bắt buộc người khác (bên nam, bên nữ hoặc cả hai bên) phải kết hôn trái với ý muốn của họ. Hành vi cưỡng ép kết hôn được thực hiện bằng nhiều thủ đoạn khác nhau như hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải hoặc thủ đoạn khác. 

2. Hành vi cưỡng ép kết hôn bị xử phạt như thế nào?

       Người cưỡng ép kết hôn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, theo quy định tại Điều 181 Bộ luật hình sự 2015 thì:

       Theo đó, tại Điều 181 Bộ luật Hình sự 2015 thì nếu người nào có hành vi cưỡng ép kết hôn sẽ bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 03 năm.

       Trong những trường hợp này, người bị cưỡng ép kết hôn có quyền tự mình yêu cầu hoặc đề nghị các cá nhân, tổ chức sau đây yêu cầu Tòa án hủy việc kết hôn trái pháp luật:

• Cha, mẹ, con, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật khác
• Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình
• Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em
• Hội liên hiệp phụ nữ

3. Một số dấu hiệu của hành vi cưỡng ép kết hôn

       Uy hiếp về tinh thần: Người thực hiện hành vi đe dọa sẽ gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự của người kết hôn làm cho người này rơi vào trạng thái hoảng loạn, lo sợ nên buộc phải kết hôn trái với ý muốn của họ. Ví dụ, một trong hai bên người kết hôn đe dọa sẽ tiết lộ những thông tin bí mật của người kết hôn nhằm hạ nhục, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người kết hôn làm họ lâm vào trạng thái lo sợ nên phải kết hôn trái với ý muốn của họ.

       Hành hạ, ngược đãi: Thực hiện các hành vi đối xử một cách tồi tệ đối với người kết hôn, làm cho người kết hôn đau đớn về thể chất lẫn tinh thần đến mức không thể chịu đựng nên quyết định phải kết hôn trái với ý muốn của họ. Ví dụ, cha mẹ thực hiện hành vi đánh đập, nhiếc móc con khiến con không thể chịu đựng nên phải kết hôn trái với ý muốn.

       Yêu sách của cải: Yêu sách của cải là việc đòi hỏi về vật chất một cách quá đáng và coi đó là điều kiện để kết hôn (Xem khoản 12 Điểu 3 Luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2014). Ví dụ, cha mẹ của người con trai vì tham lợi nên buộc người con trai phải cưới một cô gái có nhiều của hồi môn mặc dù người con trai không mong muốn kết hôn với cô gái đó.

       Như vậy, cưỡng ép kết hôn có thể là hành vi của một trong hai bên kết hôn hoặc hành vi của người thứ ba buộc người khác phải kết hôn trái với ý muốn của họ. Thông thường, người thứ ba thực hiện hành vi cưỡng ép người khác kết hôn trái với ý muốn của họ là những người có mối liên hệ nhất định với người kết hôn. Ví dụ, giữa người kết hôn với người thực hiện hành vi cưỡng ép kết hôn có mối liên hệ huyết thống (cha, mẹ, ông, bà, anh, chị, em hay con của người kết hôn...).

       Người thứ ba cũng có thể là người mà người kết hôn có sự lệ thuộc trong công tác, ví dụ như giám đốc, thủ trưởng đơn vị của người kết hôn...

4. Hỏi đáp về hành vi cưỡng ép kết hôn

Luật Toàn Quốc xin cảm ơn.

Chuyên viên Thục Nhi