Theo quy định của pháp luật đất không có sổ đỏ có lập di chúc được không?

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn bạn đã tin tưởng và đặt câu hỏi về việc đất không có sổ đỏ có được lập di chúc không, chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Dân sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017;
• Luật Đất đai năm 2013.

1. Di chúc là gì?

     Căn cứ Điều 624 Bộ luật Dân sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyền tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

     Người có thể lập di chúc là:

• Người thành niên có đủ điều kiện theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 630 của Bộ luật này;
• Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi được lập di chúc nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

​

2. Điều kiện để di chúc hợp pháp

     Tại Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 đã nêu ra các điều kiện để một di chúc được coi là hợp pháp như sau:

• Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
• Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

     Trong một số trường hợp đặc biệt như di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc; di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

     Chú ý:

• Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được nêu trên.
• Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng

​3. Đất không có sổ đỏ có được lập di chúc không?

     Theo quy định của pháp luật dân sự, bất động sản là một trong những loại tài sản phải đăng ký quyền sử dụng đối với Cơ quan hành chính nhà nước. Quyền chiếm hữu và sử dụng hợp pháp của đất đai được thể hiện thông qua việc người chủ miếng đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Việc sở hữu mảnh đất không (hoặc chưa) được cấp sổ đỏ sẽ gây nên những hạn chế nhất định khi phải thực hiện những thủ tục hành chính liên quan tới mảnh đất đó. Vì việc chưa có sổ đỏ; đồng nghĩa với việc nhà nước chưa công nhận chính thức quyền chiếm hữu và sử dụng hợp pháp của họ với mảnh đất.

     Hiện nay có thể lập di chúc dưới các hình thức như sau:

• Di chúc lập bằng văn bản có người làm chứng
• Di chúc lập bằng văn bản không có người làm chứng
• Di chúc lập bằng văn bản công chứng, chứng thực
• Di chúc miệng 

     Trong những hình thức của di chúc đã nêu, di chúc được lập bằng văn bản có công chứng, chứng thực là hình thức có tính an toàn pháp rất cao. Nó giúp cho việc tránh những tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc khi người để lại di chúc qua đời.

     Đối với trường hợp di sản thừa kế là đất không có sổ đỏ thì không thể thực hiện theo hình thức lập di chúc bằng văn bản có công chứng, chứng thực. Vì những giao dịch làm phát sinh, chuyển đổi quyền sở hữu bất động sản muốn được công chứng thì phải có giấy chứng nhận quyền sở hữu bất động sản đó nên trong trường hợp này công chứng viên không thể thực hiện công chứng, chứng thực nếu di sản là đất không có sổ đỏ.

     Do vậy, người để lại di sản là đất không có sổ đỏ có thể thực hiện lập di chúc theo hình thức lập bằng văn bản có người làm chứng hoặc di chúc miệng.

4. Hỏi đáp về đất không có sổ đỏ có lập di chúc được không

     Trong nhiều trường hợp di chúc không rõ ràng, không công bằng dẫn đến có nhiều rủi ro, tranh chấp xảy ra. Vì vậy, để giảm thiểu những rủi ro đó có thể xảy ra, người có di sản để lại trước khi lập di chúc nên thực hiện thủ tục xin cấp sổ đỏ đối với mảnh đất. Ngoài ra, nhà nước cũng khuyến khích những trường hợp đang chiếm hữu và sử dụng đất hợp pháp nên thực hiện việc xin cấp sổ đỏ.

      Căn cứ: Điều 188 Luật Đất đai năm 2013

     Người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất khi có các điều kiện sau:

• Có giấy chứng nhận, trừ trường hợp quy định tại Khoản 3 Điều 186 và trường hợp nhận thừa kế quy định tại Khoản 1 Điều 168 của Luật này;
• Đất không có tranh chấp;
• Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án;
• Trong thời hạn sử dụng đất.

Bài viết tham khảo:

• Doanh nghiệp sử dụng đất gây ổ nhiễm môi trường có bị thu hồi đất không?
• Thủ tục chuyển đất thuê trả tiền hàng năm sang trả tiền một lần

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Hồng Anh