Quy định về 4 lưu ý khi sử dụng lao động chưa thành niên

Câu trả lời của luật sư: 

      Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về 04 trường hợp lưu ý khi sử dụng lao động chưa thành niên. Chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn về vấn đề trên như sau:   

Căn cứ pháp lý:

• Luật lao động 2019;
• Thông tư 09/2020 của Bộ LĐ-TB&XH.

1.Người lao động chưa thành niên là gì?

       Theo quy định tại Khoản 1 Điều 143 Bộ luật Lao động 2019 quy định:

      Quy định trên về người lao động chưa thành niên bao gồm: người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi và người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi và người chưa đủ 13 tuổi.

      Như vậy, có thể hiểu lao động chưa thành niên là người dưới 18 tuổi, có khả năng lao động, làm việc theo hợp đồng lao động, được trả lương và chịu sự quản lý điều hành của người sử dụng lao động.

2. Giao kết hợp đồng lao động với người sử dụng lao động chưa thành niên

      Điều 4 Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH quy định việc Giao kết hợp đồng lao động để sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc như sau:

• Người giao kết hợp đồng lao động bên phía người sử dụng lao động thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều 18 của Bộ luật Lao động và đáp ứng các điều kiện như có phiếu lý lịch tư pháp được cấp không quá 06 tháng kể từ ngày cấp đến ngày giao kết hợp đồng lao động, trong đó không có án tích về hành vi xâm hại trẻ em;
• Có Bản cam kết chưa từng bị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử phạt vi phạm hành chính về hành vi xâm hại trẻ em;

      Hợp đồng lao động với người chưa đủ 15 tuổi phải có các nội dung theo quy định tại Điều 21 của Bộ luật Lao động 2019 và các nội dung sau:

• Họ và tên; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi cư trú; số điện thoại (nếu có); số thẻ CCCD hoặc CMND hoặc hộ chiếu của người đại diện theo pháp luật của người chưa đủ 15 tuổi;
• Chỗ ở đối với người chưa đủ 15 tuổi làm việc xa gia đình;
• Việc bảo đảm điều kiện học tập; hợp đồng lao động đối với người chưa đủ 13 tuổi chỉ có hiệu lực sau khi có văn bản đồng ý của Sở LĐ-TB&XH.

​

3. 04 trường hợp cần lưu ý khi sử dụng lao động chưa thành niên

      Thứ nhất, về nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên (Điều 144 Bộ luật Lao động  2019)

      Lao động chưa thành niên chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách.

      Người sử dụng lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình lao động.

      Khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ; lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

      Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để lao động chưa thành niên được học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

      Thứ hai, thời giờ làm việc của người chưa thành niên ( Điều 146 Bộ luật Lao động 2019)

      Lao động chưa đủ 15 tuổi:

• Không quá 04 giờ trong 01 ngày và 20 giờ trong 01 tuần.
• Không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.

      Lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi:

• Không được quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần.
• Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục được quy định.

      Thứ ba, công việc và nơi làm việc cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi ( Điều 147 Bộ luật Lao động  2019)

      Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm các công việc sau đây:

• Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên;
• Sản xuất, kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần hoặc chất gây nghiện khác;
• Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;
• Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc;
• Phá dỡ các công trình xây dựng;
• Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;
• Lặn biển, đánh bắt thủy, hải sản xa bờ;
• Công việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm việc ở các nơi sau đây:

• Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm;
• Công trường xây dựng; Cơ sở giết mổ gia súc; Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp;
• Điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử;
• Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

      Thứ tư, quy định khi sử dụng người chưa đủ 15 tuổi ( Điều 145 Bộ luật Lao động 2019)

Khi sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc, người sử dụng lao động phải tuân theo quy định sau đây:

• Phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó;
• Bố trí giờ làm việc không ảnh hưởng đến thời gian học tập của người chưa đủ 15 tuổi;
• Phải có giấy khám sức khỏe của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền xác nhận sức khỏe của người chưa đủ 15 tuổi phù hợp với công việc và tổ chức kiểm tra sức khỏe định kỳ ít nhất một lần trong 06 tháng;
• Bảo đảm điều kiện làm việc, an toàn, vệ sinh lao động phù hợp với lứa tuổi.

      Ngoài ra, người sử dụng lao động chỉ được tuyển dụng và sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi vào làm các công việc nhẹ theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

      Người sử dụng lao động không được tuyển dụng và sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc, trừ các công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi và phải có sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

4. Hỏi đáp về  04 trường hợp lưu ý khi sử dụng lao động chưa thành niên

      Theo Điều 143 Bộ luật Lao động 2019 quy  định về việc sử dụng lao động chưa thành niên và khoản 6 điều 8 Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH thì danh mục công việc nhẹ người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi có bao gồm công việc gia công mây tre. 

      Như vậy, người sử dụng lao động được thuê người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi để đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.

      Luật bảo hiểm xã hội 2014 đã quy định người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo khoản 1 Điều 2 luật bảo hiểm xã hội. Như vậy, người chưa đủ 18 tuổi nhưng đã đủ 15 tuổi trở lên vẫn có thể tham gia đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện theo mức đóng, phương thức đóng phù hợp với nhu cầu và thu nhập của mình hoặc người đại diện.

Luật Toàn Quốc xin càm ơn.

Chuyên viên Thục Nhi