Các tranh chấp lao động nào không bắt buộc phải qua hòa giải theo quy định của pháp luật?

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc xin cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về Tranh chấp lao động không bắt buộc qua hòa giải, chúng tôi xin cung cấp thông tin như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Lao động năm 2019;
• Nghị định 24/2018/NĐ-CP.

1. Tranh chấp lao động là gì?

     Theo quy định tại Khoản 1 Điều 179 Bộ luật Lao động năm 2019, tranh chấp lao động là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ, lợi ích phát sinh giữa các bên trong quá trình xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ lao động; tranh chấp giữa các tổ chức đại diện người lao động với nhau; tranh chấp phát sinh từ quan hệ có liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động.

     Các loại tranh chấp lao động bao gồm:

• Tranh chấp lao động cá nhân giữa người lao động với người sử dụng lao động; giữa người lao động với doanh nghiệp, tổ chức đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; giữa người lao động thuê lại với người sử dụng lao động thuê lại.
• Tranh chấp lao động tập thể về quyền hoặc lợi ích giữa một hay nhiều tổ chức đại diện người lao động với người sử dụng lao động hoặc một hay nhiều tổ chức của người sử dụng lao động.

     - Tranh chấp lao động tập thể về quyền phát sinh trong trường hợp sau đây: có sự khác nhau trong việc hiểu và thực hiện quy định của thỏa ước lao động tập thể, nội quy lao động, quy định của pháp luật về lao động, quy chế và thỏa thuận hợp pháp khác; khi người sử dụng lao động có hành vi phân biệt đối xử đối với người lao động,...

     - Tranh chấp lao động tập thể về lợi ích bao gồm: tranh chấp lao động phát sinh trong quá trình thương lượng tập thể và khi một bên từ chối thương lượng hoặc không tiến hành thương lượng trong thời hạn theo quy định của pháp luật.

2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động 

     Cơ quan tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động cá nhân theo Điều 187 Bộ luật Lao động năm 2019 bao gồm:

• Hòa giải viên lao động
• Hội đồng trọng tài lao động
• Tòa án nhân dân

     Ngoài ra, đối với tranh chấp lao động tập thể về quyền và lợi ích Điều 191 và Điều 195 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định như sau:

     Như vậy, các tranh chấp lao động tập thể về quyền và nghĩa vụ đều yêu cầu phải được giải quyết thông qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động.

3. Các tranh chấp lao động không bắt buộc phải thông qua hòa giải

     Căn cứ Khoản 1 Điều 188 Bộ luật Lao động năm 2019, các tranh chấp lao động không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải được quy định như sau:

• Về xử lý kỷ luạt lao động theo hình thức sa thải hoặc về trường hợp bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động;
• Về bồi thường thiệt hại, trợ cấp khi chấm dứt hợp đồng lao động;
• Giữa người giúp việc gia đình với người sử dụng lao động;
• Về bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, về bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật về bảo hiểm y tế, về bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật về việc làm, về bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp theo quy định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động;
• Về bồi thường thiệt hại giữa người lao động với doanh nghiệp, tổ chức, đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;
• Giữa người lao động thuê lại với người sử dụng lao động thuê lại.

     Như vậy ngoài các trường hợp nêu trên, các tranh chấp lao động khác đều phải tiến hành hỏa giải trước khi yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án giải quyết.

     Chú ý: Với các trường hợp nêu trên các bên tranh chấp có quyền lựa chọn một trong các phương thức sau để giải quyết tranh chấp:

• Yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động giải quyết theo quy định tại Điều 189 của Bộ luật này
• Yêu cầu Tòa án giải quyết

4. Thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động cá nhân

     Điều 190 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định cụ thể như sau:

• Thời hiệu yêu cầu hòa giải viên lao động thực hiện hòa giải tranh chấp lao động cá nhân: 06 tháng kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị vi phạm.
• Thời hiệu yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động giải quyết tranh chấp lao động cá nhân: 09 tháng kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị vi phạm.
• Thời hiệu yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp lao động cá nhân: 01 năm kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị vi phạm.

     Chú ý: Các trường hợp yêu cầu chứng minh được vì sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan hoặc lý do khác theo quy định của pháp luật mà không yêu cầu đúng thời hạn thì thời gian có sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan hoặc lý do đó không tính vào thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động cá nhân.

5. Hỏi đáp về Các tranh chấp lao động không bắt buộc phải qua hòa giải

     Căn cứ: Điều 180 Bộ luật Lao động năm 2019

     Tranh chấp lao động được giải quyết theo những nguyên tắc:

• Tôn trọng quyền tự định đoạt thông qua thương lượng của các bên trong suốt quá trình giải quyết tranh chấp lao động
• Coi trọng giải quyết tranh chấp lao động thông qua hòa giải, trọng tài trên cơ sở tôn trọng quyền và lợi ích của hai bên tranh chấp, tôn trọng lợi ích chung của xã hội, không trái pháp luật
• Công khai, minh bạch, khách quan, kịp thời, nhanh chóng và đúng pháp luật
• Bảo đảm sự tham gia của đại diện các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động
• Việc giải quyết tranh chấp lao động do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tiến hành sau khi có yêu cầu của bên tranh chấp hoặc theo đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền và được các bên tranh chấp đồng ý.

     Căn cứ: Nghị định 24/2018/NĐ-CP:

     Người lao động có thể khiếu nại người sử dụng lao động 02 lần. 

     Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại quy định tại Điều 20 của Nghị định này mà khiếu nại lần đầu không được giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu mà người khiếu nại không đồng ý thì có quyền khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần thứ hai; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Hồng Anh