Thủ tục thay đổi họ tên theo quy định của pháp luật hiện nay

     Trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về thủ tục thay đổi họ tên, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về vấn đề này như sau:

     Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Dân sự năm 2015
• Luật Hộ tịch năm 2014
• Thông tư số 04/2020/TT-BTP hướng dẫn một số điều Luật Hộ tịch và Nghị định số 123/2015/NĐ-CP

     Nội dung tư vấn:

     1. Thủ tục thay đổi họ tên được hiểu như thế nào?

     Thay đổi họ tên được hiểu là chuyển họ, tên thường dùng sang một họ, tên mới. Đây là quyền nhân thân được pháp luật quy định cho cá nhân, tuy nhiên việc thay đổi họ, tên sẽ không làm thay đổi các quyền và nghĩa vụ pháp lý được xác lập theo họ, tên cũ.

     Thủ tục thay đổi họ tên được hiểu là thủ tục hành chính được thực hiện tại Cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền theo yêu cầu của người đăng ký thay đổi họ tên theo quy định của pháp luật về hộ tịch. 

     2. Các trường hợp cá nhân được thay đổi họ, tên 

     2.1. Các trường hợp được thay đổi họ

     Căn cứ Khoản 1 Điều 27 Bộ luật Dân sự năm 2015, cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ trong trường hợp sau đây:

• Thay đổi họ cho con đẻ từ họ của cha đẻ sang họ của mẹ đẻ hoặc ngược lại;
• Thay đổi họ cho con nuôi từ họ của cha đẻ hoặc mẹ đẻ sang họ của cha nuôi hoặc họ của mẹ nuôi theo yêu cầu của cha nuôi, mẹ nuôi;
• Khi người con nuôi thôi làm con nuôi và người này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ yêu cầu lấy lại họ cho người đó theo họ của cha đẻ hoặc mẹ đẻ;
• Thay đổi họ cho con theo yêu cầu của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc của con khi xác định cha, mẹ cho con;
• Thay đổi họ của người bị lưu lạc đã tìm ra nguồn gốc huyết thống của mình;
• Thay đổi họ theo họ của vợ, họ của chồng trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài để phù hợp với pháp luật của nước mà vợ, chồng người nước ngoài là công dân hoặc lấy lại họ trước khi thay đổi;
• Thay đổi họ của con khi cha, mẹ thay đổi họ;
• Trường hợp khác do pháp luật về hộ tịch quy định.

     2.2. Các trường hợp được thay đổi tên

     Căn cứ Khoản 1 Điều 28 Bộ luật Dân sự năm 2015, cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi tên trong trường hợp sau đây:

• Theo yêu cầu của người có tên mà việc sử dụng tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó;
• Theo yêu cầu của cha nuôi, mẹ nuôi về việc thay đổi tên cho con nuôi hoặc khi người con nuôi thôi làm con nuôi và người này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ yêu cầu lấy lại tên mà cha đẻ, mẹ đẻ đã đặt;
• Theo yêu cầu của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc người con khi xác định cha, mẹ cho con;
• Thay đổi tên của người bị lưu lạc đã tìm ra nguồn gốc huyết thống của mình;
• Thay đổi tên của vợ, chồng trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài để phù hợp với pháp luật của nước mà vợ, chồng người nước ngoài là công dân hoặc lấy lại tên trước khi thay đổi;
• Thay đổi tên của người đã xác định lại giới tính, người đã chuyển đổi giới tính;
• Trường hợp khác do pháp luật về hộ tịch quy định.

Khi thực hiện việc thay đổi họ tên, bạn cần lưu ý những vấn đề sau: 

• Việc thay đổi họ, tên cho người từ đủ chín tuổi trở lên phải có sự đồng ý của người đó.
• Việc thay đổi họ, tên của cá nhân không làm thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự được xác lập theo họ, tên cũ. Quy định này nhằm hạn chế những trường hợp thay đổi họ, tên để trốn tránh trách nhiệm hay nghĩa vụ đã có trước đây.

     3. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết thủ tục thay đổi họ, tên

     Việc xác định đúng cơ quan có thẩm quyền trong quá trình thực hiện thủ tục thay đổi họ, tên sẽ giúp các cá nhân được giải quyết một cách nhanh chóng. Cụ thể:

• Trường hợp người thay đổi họ, tên chưa đủ 14 tuổi: căn cứ Điều 27 Luật Hộ tịch năm 2014, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đã đăng ký hộ tịch trước đây hoặc nơi cư trú của cá nhân có thẩm quyền giải quyết thủ tục thay đổi họ tên.
• Trường hợp người thay đổi họ, tên từ đủ 14 tuổi trở lên cư trú ở trong nước: căn cứ tại khoản 3 Điều 46 Luật hộ tịch năm 2014, Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi đã đăng ký hộ tịch trước đây hoặc nơi cư trú của cá nhân có thẩm quyền giải quyết việc thay đổi họ, tên.
• Trường hợp người thay đổi họ, tên là người Việt Nam định cư ở nước ngoài: căn cứ Khoản 2 Điều 46 Luật Hộ tịch năm 2014, Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi người Việt Nam định cư ở nước ngoài đã đăng ký hộ tịch trước đây có thẩm quyền giải quyết việc thay đổi họ, tên.

     4. Trình tự, thủ tục thay đổi họ tên

     Thủ tục thay đổi họ tên được quy định tại Điều 28 Luật Hộ tịch năm 2014 như sau:

     Bước 1: Nộp hồ sơ

     Người yêu cầu đăng ký thay đổi họ tên nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy tờ chứng minh đủ điều kiện thay đổi họ tên cho cơ quan đăng ký hộ tịch.

     Hồ sơ, giấy tờ thực hiện thủ tục thay đổi họ tên bao gồm:

• Tờ khai đăng ký thay đổi họ tên theo mẫu
• Giấy tờ làm căn cứ thay đổi họ tên
• Giấy khai sinh bản chính của người cần thay đổi họ, tên (sau khi có quyết định thay đổi họ tên, nội dung thay đổi sẽ được ghi vào mặt sau của giấy khai sinh bản chính).
• Văn bản ủy quyền theo quy định của pháp luật trong trường hợp ủy quyền thực hiện việc đăng ký thay đổi họ tên. Trường hợp người được ủy quyền là ông, bà, cha, mẹ, con, vợ, chồng, anh, chị, em ruột của người ủy quyền thì văn bản ủy quyền không phải công chứng, chứng thực, nhưng phải có giấy tờ chứng minh mối quan hệ với người ủy quyền.

     Bước 2: Tiếp nhận và xử lý hồ sơ

     Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định, nếu thấy việc thay đổi họ tên là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan, công chức tư pháp - hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi họ, tên ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã.

     Trường hợp thay đổi họ, tên liên quan đến Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn thì công chức Tư pháp - hộ tịch ghi nội dung thay đổi vào Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn. Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 03 ngày làm việc.

     Trường hợp đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch không phải tại nơi đăng ký hộ tịch trước đây thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Ủy ban nhân dân nơi đăng ký hộ tịch trước đây để ghi vào Sổ hộ tịch.

     Trường hợp nơi đăng ký hộ tịch trước đây là Cơ quan đại diện thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Bộ Ngoại giao để chuyển đến Cơ quan đại diện ghi vào Sổ hộ tịch.

     Mẫu tờ khai thay đổi họ tên chính là Mẫu tờ khai đăng ký việc thay đổi, cái chính bổ sung hộ tịch, xác định lại dân tộc. Mẫu được sử dụng khi cần thay thông tin cá nhân trên sổ tịch, được ban hành kèm theo Thông tư số 04/2020/TT-BTP hướng dẫn Luật Hộ tịch và Nghị định số 123/2015/NĐ-CP.

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

-----------------

TỜ KHAI ĐĂNG KÝ VIỆC THAY ĐỔI, CẢI CHÍNH,

BỔ SUNG HỘ TỊCH, XÁC ĐỊNH LẠI DÂN TỘC

Kính gửi: (1) .................................................................................................................

Họ, chữ đệm, tên người yêu cầu:.................................................................................

Nơi cư trú: (2)   .............................................................................................................

Giấy tờ tùy thân: (3) ......................................................................................................

Quan hệ với người đề nghị được thay đổi, cải chính, xác định lại dân tộc, bổ sung hộ tịch: ..........................................................................................................................

Đề nghị cơ quan đăng ký việc (4) ...........................................................................cho người có tên dưới đây:

Họ, chữ đệm, tên:....................................................... Giới tính:...................................

Ngày, tháng, năm sinh:..................................................................................................

Dân tộc:...........................................Quốc tịch:..............................................................

Giấy tờ tùy thân: (3) ......................................................................................................

Nơi cư trú: (2)   .............................................................................................................

Đã đăng ký (5)  ........................... ngày......... tháng ......... năm ....... tại số: .......... Quyển số:............... của ................................

Nội dung: (6).................................................................................................................

Lý do: ...........................................................................................................................

Tôi cam đoan những nội dung khai trên đây là đúng sự thật và chịu trách nhiệm trước pháp luật về cam đoan của mình.

 Làm tại ..............., ngày ...... tháng ......năm ...... 

                                                          Người yêu cầu

(1) Ghi rõ tên cơ quan đề nghị đăng ký việc thay đổi, cải chính, bổ sung hộ tịch, xác định lại dân tộc.Chú thích:

(2) Ghi theo địa chỉ đăng ký thường trú; nếu không có nơi đăng ký thường trú thì ghi theo địa chỉ đăng ký tạm trú; trường hợp không có nơi đăng ký thường trú và nơi đăng ký tạm trú thì ghi theo nơi đang sinh sống.

(3) Ghi rõ thông tin về giấy tờ tùy thân (số, cơ quan cấp, ngày cấp hộ chiếu, chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ hợp lệ thay thế)

     Ví dụ: Chứng minh nhân dân số 001089123 do Công an Thành phố Hà Nội cấp ngày 20/10/2004

(4) Ghi rõ nội dung loại việc đề nghị đăng ký

     Ví dụ: thay đổi họ, tên/cải chính phần khai về chữ đệm, năm sinh của người mẹ/xác định lại dân tộc/bổ sung phần khai về quốc tịch

(5) Ghi rõ loại việc, giấy tờ hộ tịch đã đăng ký trước đây có liên quan.

     Ví dụ: Đã đăng ký khai sinh ngày 05 tháng 01 năm 2015 tại số 10, quyển số 01/2015 của UBND xã Hà Hồi, huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội

(6) Ghi rõ nội dung thay đổi, cải chính, xác định lại dân tộc.

     Ví dụ: Được thay đổi họ, tên từ Nguyễn Văn Nam thành Vũ Văn Lanh.   

     Căn cứ quy định tại Điều 3 Thông tư số 85/2019/TT-BTC thì lệ phí hộ tịch thuộc danh mục các khoản lệ phí thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. Do đó, tùy thuộc vào từng địa phương quy định mà mức lệ phí thay đổi họ tên là khác nhau.  

     Trên đây là những tư vấn của chúng tôi về thủ tục thay đổi họ tên. Để được tư vấn và giải đáp chi tiết hơn, quý khách hàng có thể tham khảo thêm các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp dưới đây:

   Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn.

Chuyên viên: Thu Trang