Thời hiệu là gì? Các quy định của pháp luật về thời hiệu

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về Thời hiệu là gì, các quy định của pháp luật về thời hiệu. Chúng tôi xin đưa ra tư vấn về câu hỏi của bạn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Dân sự năm 2015

1. Thời hiệu là gì?

     Điều 149 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thời hiệu như sau:

     Như vậy, thời hiệu là một khoảng thời gian do luật quy định được xác định bằng hai mốc thời điểm (thời điểm bắt đầu và thời điểm kết thúc) mà khi kết thúc khoảng thời gian này sẽ phát sinh một hậu quả pháp lý nhất định đối với chủ thể. Hậu quả pháp lý đó có thể là chủ thể được hưởng một quyền dân sự hoặc được miễn việc thực hiện nghĩa vụ dân sự; mất quyền yêu cầu giải quyết vụ việc dân sự; mất quyền khởi kiện vụ án dân sự. 

     Ngoài ra, trong khi giải quyết các tranh chấp dân sự, Tòa án không còn thẩm quyền trong việc tự xác định áp dụng thời hiệu mà chỉ được áp dụng khi có một hoặc các bên yêu cầu và yêu cầu này phải được đưa ra trước khi Tòa án sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ việc và người được hưởng lợi từ việc áp dụng thời hiệu có quyền từ chối áp dụng. Quy định này đã thể hiện đúng bản chất của quan hệ dân sự - quan hệ thể hiện sự tự do thỏa thuận, tự do định đoạt của các chủ thể.

     Mục đích điều chỉnh quan trọng của pháp luật dân sự là sự ổn định của các quan hệ dân sự, đây cũng chính là vai trò của thời hiệu. Trường hợp không có quy định về thời hiệu, các chủ thể khi tham gia quan hệ dân sự luôn bị đe dọa các tranh chấp có thể xảy ra, những tranh chấp đó gây ảnh hưởng đến quyền lợi và cuộc sống của họ rất nhiều. Bên cạnh đó, việc quy định về thời hiệu giúp cho các chứng cứ mà Tòa án thu thập được liên quan đến các tranh chấp dân sự sẽ đảm bảo tính chính xác, khách quan.

2. Các loại thời hiệu

     Theo Điều 150 Bộ luật Dân sự năm 2015, có 4 loại thời hiệu, cụ thể:

• Thời hiệu hưởng quyền dân sự: là thời hạn mà khi kết thúc thời hạn đó thì chủ thể sẽ được hưởng quyền dân sự. 
• Thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự: là thời hạn mà khi kết thúc thời hạn đó thì người có nghĩa vụ dân sự được miễn việc thực hiện nghĩa vụ. 
• Thời hiệu khởi kiện: là thời hạn chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. Nhưng khi thời hạn đó kết thúc thì chủ thể sẽ mất đi quyền khởi kiện. 
• Thời hiệu yêu cầu giải quyết viêc dân sự: là thời hạn mà chủ thể được quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc dân sự để bảo vệ quyền và lợi ích của cá nhân, pháp nhân, lợi ích quốc gia, dân tộc và xã hội. Nếu thời hạn đó kết thúc thì chủ thể mất quyền yêu cầu. 

3. Cách tính thời hiệu

     Thời hiệu là thời hạn do luật quy định trong đó khoảng thời gian của thời hạn bao giờ cũng diễn ra liền nhau nên thời hiệu luôn được tính từ thời điểm bắt đầu đến khi thời điểm kết thúc của khoảng thời gian liền nhau ấy. "Ngày đầu tiên" và "Ngày cuối cùng" của thời hiệu cũng được xác định tương tự như ngày đầu tiên và ngày cuối cùng của thời hạn. Cụ thể:

• Ngày đầu tiên của thời hiệu là ngày tiếp theo liền kề của ngày được xác định
• Ngày cuối cùng của thời hiệu là ngày tương ứng của khoảng thời gian được xác định và là ngày làm việc tiếp theo trong trường hợp ngày cuối cùng là ngày nghỉ tuần hoặc nghỉ lễ.

     Tuy nhiên, trong trường hợp hai loại thời hiệu đó là thời hiệu khởi kiện và thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự thì pháp luật có quy định thêm về thời điểm bắt đầu thời hiệu như sau:

     Thời điểm bắt đầu thời hiệu và thời điểm kết thúc thời hiệu là hai yếu tố có sự tác động, nhưng chỉ là sự tác động mang tính một chiều. Sẽ không thể kết thúc thời hiệu nếu không có thời điểm bắt đầu thời hiệu, việc xác định kết thúc thời hiệu có chính xác không phụ thuộc vào việc xác định thời điểm bắt đầu thời hiệu. 

4. Phân biệt thời hiệu và thời hạn

5. Hỏi đáp về thời hiệu là gì 

     Theo Khoản 2 Điều 153 Bộ luật Dân sự năm 2015, thời hiệu hưởng quyền dân sự, miễn trừ nghĩa vụ dân sự bị gián đoạn khi có một trong các sự kiện sau đây:

• Có sự giải quyết bằng một quyết định có hiệu lực pháp luật của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với quyền, nghĩa vụ dân sự đang được áp dụng thời hiệu.
• Quyền, nghĩa vụ dân sự đang được áp dụng thời hiệu mà bị người có quyền, nghĩa vụ liên quan tranh chấp và đã được giải quyết bằng một bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án.

     Nhận định trên là sai. Vì theo Điều 149 Bộ luật Dân sự năm 2015, thời hiệu là thời hạn do luật quy định mà khi kết thúc thời hạn đó thì phát sinh hậu quả pháp lý đối với chủ thể theo điều kiện do luật quy định.

     Trên đây là những tư vấn của chúng tôi về thời hiệu là gì và các quy định của pháp luật về thời hiệu. Để được tư vấn và giải đáp chi tiết hơn quý khách hàng có thể tham khảo thêm các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp dưới đây:

  Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Hồng Anh