Thủ tục cưỡng chế thu hồi đất theo quy định pháp luật đất đai

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn, Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về thủ tục cưỡng chế thu hồi đất, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về thủ tục cưỡng chế thu hồi đất như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật đất đai 2013

1. Thế nào là thủ tục cưỡng chế thu hồi đất đai?

    Nhà nước quyết định thu hồi đất của người sử dụng đất phải thuộc một trong các các trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 16 Luật đất đai 2013: Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai; Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.

     Cưỡng chế thu hồi đất là giải pháp cuối cùng để thực hiện việc thu hồi đất khi người có đất bị thu hồi không hợp tác. Là việc sử dụng quyền lực Nhà nước, dựa trên các quy định của pháp luật để thực hiện việc thu hồi đất nhằm các mục đích cộng đồng, an ninh – quốc phòng. Để tránh việc lạm dụng quyền lực Nhà nước trong việc cưỡng chế thu hồi đất, pháp luật Việt Nam đã có những quy định rất rõ về thủ tục cưỡng chế thu hồi đất.

       Thủ tục cưỡng chế thu hồi đất đai là trình tự, thủ tục cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần tuân theo để thực hiện biện pháp cưỡng chế đối với những cá nhân, tổ chức có đất bị thu hồi nhưng không hợp tác thực hiện.

2. Nguyên tắc cưỡng chế thu hồi đất

     Căn cứ vào khoản 1 Điều 71 Luật đất đai 2013, khi cơ quan nhà nước cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất thì cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

• Việc cưỡng chế phải tiến hành công khai, dân chủ, khách quan, bảo đảm trật tự, an toàn, đúng quy định của pháp luật;
• Thời điểm bắt đầu tiến hành cưỡng chế được thực hiện trong giờ hành chính.

     Người có quyền sử dụng đất có thể căn cứ vào các nguyên tắc này để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi cơ quan tiến hành cưỡng chế không tuân thủ đầy đủ hoặc có hành vi vi phạm quy định trên

3. Điều kiện để tiến hành cưỡng chế thu hồi đất đai

      Theo quy định tại khoản 2 Điều 71 Luật đất đai 2013, việc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện khi có đủ các điều kiện sau đây:

• Người có đất thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất sau khi Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi có đất thu hồi và tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng đã vận động, thuyết phục;
• Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã được niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi;
• Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành;
• Người bị cưỡng chế đã nhận được quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành.

     Như vậy, cơ quan nhà nước nhà nước có thẩm quyền được thực hiện biện pháp cưỡng chế thu hồi đất đối với người sử dụng khi đáp ứng 04 điều kiện trên.

4. Thủ tục cưỡng chế thu hồi đất.

• Nếu người bị cưỡng chế chấp hành thì Ban thực hiện cưỡng chế lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Việc bàn giao đất được thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản.
• Trường hợp người bị cưỡng chế không chấp hành quyết định cưỡng chế thì Ban thực hiện cưỡng chế tổ chức thực hiện cưỡng chế;

5. Quyền của người sử dụng đất khi bị cưỡng chế thu hồi đất không đúng trình tự, thủ tục

     Theo Khoản 3 Điều 71 Luật đất đai 2013 quy định: Người có thẩm quyền ban hành và thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất là Chủ tịch UBND cấp huyện.

Nội dung của thông báo thu hồi đát đai bao gồm:

• Lý do thu hồi đất;
• Diện tích, vị trí khu đất thu hồi trên cơ sở hồ sơ địa chính hiện có hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; trường hợp thu hồi đất theo tiến độ thực hiện dự án thì ghi rõ tiến độ thu hồi đất;
• Kế hoạch điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm;
• Dự kiến về kế hoạch di chuyển và bố trí tái định cư;

     Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất thu hồi có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức thực hiện việc giao, niêm yết công khai quyết định cưỡng chế thu hồi đất; tham gia thực hiện cưỡng chế; phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng niêm phong, di chuyển tài sản của người bị cưỡng chế thu hồi đất;

Luật Toàn Quốc, xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Minh Huyền