Quy định pháp luật về bảo vệ quyền lợi người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và đặt câu hỏi về vấn đề Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình. Chúng tôi xin đưa ra thông tin tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật dân sự năm 2015

Nội dung tư vấn:

1. Người thứ ba ngay tình là ai?

     Pháp luật dân sự hiện nay không định nghĩa cụ thể thế nào là người thứ ba ngay tình nhưng theo Từ điển Luật học có giải thích: "Người thứ ba ngay tình khi tham gia giao dịch dân sự vô hiệu là người được chuyển giao tài sản thông qua giao dịch mà họ không biết, không buộc phải biết tài sản đó do người chuyển giao cho họ thu được từ một giao dịch dân sự vô hiệu".

     Như vậy, có thể hiểu người thứ ba ngay tình là người mà tại thời điểm tham gia giao dịch dân sự họ không có cơ sở để biết việc giao dịch của mình với người không có quyền định đoạt tài sản hoặc đối tượng tài sản của giao dịch liên quan đến giao dịch trước đó đã bị vô hiệu, do họ hoàn toàn tin rằng người giao dịch với mình là người có quyền giao dịch và đối tượng tài sản của giao dịch đáp ứng các điều kiện để giao dịch dân sự có hiệu lực.

2. Quy định pháp luật về bảo vệ quyền lợi người thứ ba ngay tình

     Trong giao dịch dân sự vô hiệu, người thứ ba ngay tình hoàn toàn không có lỗi nên các giao dịch được tạo lập sẽ được pháp luật bảo vệ. Cụ thể, Điều 133 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về vấn đề này như sau:

     Theo quy định trên thì tuỳ từng loại giao dịch dân sự trong các trường hợp cụ thể mà pháp luật sẽ đưa ra những quy định khác nhau để bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình. 

3. Các điều kiện để người thứ ba ngay tình được bảo vệ quyền lợi

     Theo quy định tại Điều 133 Bộ luật dân sự năm 2015 thì để người thứ ba ngay tình được bảo vệ quyền lợi khi giao dịch dân sự vô hiệu cần phải đáp ứng các điều kiện sau:

     Thứ nhất, trước khi người thứ ba tham gia vào giao dịch dân sự thì đã có một giao dịch dân sự trước đó được xác lập, thực hiện nhưng giao dịch dân sự trước đó đã bị vô hiệu.

     Thứ hai, người thứ ba xác lập giao dịch dân sự phải ngay tình. Tức là, người thứ ba không biết hoặc không thể biết những giao dịch trước đó bị vô hiệu bởi bất cứ lý do nào, họ có căn cứ tin rằng đối tượng và chủ thể giao dịch với mình đủ điều kiện mà pháp luật quy định.

     Thứ ba, tài sản là đối tượng của giao dịch phải là tài sản được phép giao dịch. Tức là những tài sản này là tài sản không bị cấm giao dịch theo quy định của pháp luật. Đối với những tài sản mà pháp luật cấm giao dịch thì người thứ ba buộc phải biết và việc xác lập giao dịch đối với loại tài sản này đều bất hợp pháp, không được pháp luật bảo vệ. 

     Thứ tư, người thứ ba có được tài sản thông qua giao dịch dân sự có đền bù. Đó là những giao dịch mà trong đó một bên sau khi thực hiện nghĩa vụ của mình đối với bên kia thì sẽ nhận được những lợi ích vật chất từ phía bên kia. Khi đó, giao dịch với người thứ ba vẫn có hiệu lực. 

4. Hỏi đáp về Bảo vệ quyền lợi người thứ ba ngay tình

     Căn cứ vào quy định tại Điều 167 Bộ luật dân sự năm 2015 thì chủ sở hữu có quyền đòi lại tài sản từ người thứ ba ngay tình nếu tài sản đó là động sản không phải đăng ký, trong trường hợp người chiếm hữu ngay tình có được động sản này thông qua hợp đồng không có đền bù với người không có quyền định đoạt tài sản. Trường hợp người chiếm hữu ngay tình có được động sản thông qua hợp đồng có đền bù thì chủ sở hữu có quyền đòi lại động sản nếu động sản đó bị lấy cắp, bị mất hoặc trường hợp khác bị chiếm hữu ngoài ý chí của chủ sở hữu.

     Căn cứ vào quy định tại Điều 133 Bộ luật dân sự năm 2015 thì trong trường hợp tài sản đã được chuyển giao cho người thứ ba thông qua một giao dịch dân sự có hiệu lực thì người thứ ba ngay tình có quyền sở hữu tài sản đó và được bán lại cho một người khác. Ngược lại, trong trường hợp giao dịch chuyển giao tài sản cho người thứ ba vô hiệu thì người thứ ba không có quyền sở hữu đối với tài sản và không được bán cho người khác.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./. 

Chuyên viên: Phương Anh