1. Pháp nhân được hiểu như thế nào?

     Theo quy định tại Điều 74 Bộ luật dân sự  2015 thì khi có đủ các điều kiện sau đây thì một tổ chức được công nhận là pháp nhân:

•      Có cơ cấu tổ chức theo quy định tại Điều 83 của Bộ luật dân sự 2015;

- Pháp nhân phải có cơ quan điều hành. Tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành của pháp nhân được quy định trong điều lệ của pháp nhân hoặc trong quyết định thành lập pháp nhân.

- Pháp nhân có cơ quan khác theo quyết định của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.

•      Có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình;
•       Nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập.

     Mặc dù không có quy định cụ thể về khái niệm của pháp nhân, nhưng qua các điều kiện ta có thể hiểu rằng: Pháp nhân là một tổ chức được thành lập theo quy định của pháp luật được nhân danh tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập, có cơ cấu tổ chức và tự chịu trách nhiệm bằng chính tài sản độc lập của mình.

2. Có phải pháp nhân nào cũng phải chịu trách nhiệm hình sự?

     Pháp nhân bao gồm hai loại là Pháp nhân thương mại và pháp nhân phi thương mại. Pháp nhân thương mại là pháp nhân có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và lợi nhuận được chia cho các thành viên. Pháp nhân thương mại bao gồm doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác.

     Theo quy định tại Điều 74 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 không phải mọi pháp nhân đều phải chịu trách nhiệm hình sự, chỉ duy nhất pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự. 

3. Pháp nhân bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những tội nào

     Theo quy định tại Điều 76 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với 33 tội sau:

• Tội Buôn lậu (Điều 188)
• Tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới (Điều 189)
• Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190)
• Tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm (Điều 191);
• Tội sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 192);
• Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193);
• Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194)
• Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi (Điều 195)
• Tội đầu cơ (Điều 196)
• Tội trốn thuế (Điều 200);
• Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước (Điều 203)
• Tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán (Điều 209)
• Tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán (Điều 210);
• Tội thao túng thị trường chứng khoán (Điều 211);
• Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm (Điều 213);
• Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động (Điều 216);
• Tội vi phạm quy định về cạnh tranh (Điều 217);
• Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan (Điều 225);
• Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp (Điều 226);
• Tội vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên (Điều 227);
• Tội vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản (Điều 232);
• Tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật hoang dã (Điều 234)
• Tội gây ô nhiễm môi trường (Điều 235);
• Tội vi phạm phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường (Điều 237);
• Tội vi phạm quy định về bảo vệ an toàn công trình thủy lợi, đê điều và phòng, chống thiên tai; vi phạm quy định về bảo vệ bờ, bãi song (Điều 238);
• Tội đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam (Điều 239);
• Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản (Điều 242);
• Tội hủy hoại rừng (Điều 243);
• Tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm (Điều 244);
• Tội vi phạm các quy định về quản lý khu bảo tồn thiên nhiên (Điều 245);
• Tội nhập khẩu, phát tán các loài ngoại lai xâm hại (Điều 246).
• Tội rửa tiền (Điều 324)
• Tội tài trợ khùng bố (Điều 300)

     Như vậy, pháp nhân thương mại có thể bị truy tố trách nhiệm hình sự với 33 tội danh, khi hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh pháp nhân thương mại, vì lợi ích của pháp nhân thương mại, có sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận của pháp nhân thương mại và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của BLHS (Điều 75 Bộ luật hình sự).

     Pháp nhân trong luật hình sự Việt Nam được xác định có những quyền và nghĩa vụ như thực hiện các quyền và nghĩa vụ dân sự, chịu trách nhiệm hình sự về các hành vi phạm tội trong phạm vi quyền hạn và nhiệm vụ được pháp luật giao.

     Theo Luật Việt Nam, pháp nhân không thể bị phạt tù vì phạm tội. Thay vào đó, pháp nhân có thể chịu các hình phạt khác như phạt tiền, phạt cấm hoạt động, buộc thôi hưởng một phần hoặc toàn bộ các dự án, công việc đã được pháp luật giao, hoặc bị thu hồi giấy phép hoạt động tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả của hành vi phạm tội. Căn cứ vào Điều 37 của Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Các bài viết liên quan:

• Tình tiết tăng nặng giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân

•      Pháp nhân có bị truy cứu tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản không?

•      Tổng hợp hình phạt của nhiều bản án đối với pháp nhân phạm tội

     Để được tư vấn thêm những thông tin cần thiết về pháp nhân bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội gì, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến số điện thoại: 19006178 để được hỗ trợ nhanh nhất! Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Nguyễn Văn Khánh