Khi nào công an có quyền yêu cầu người dân đi giám định thương tật?

Trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về khi nào công an có quyền yêu cầu người dân đi giám định thương tật, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về vấn đề này như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Nội dung tư vấn:

1. Giám định thương tật là gì?

     Giám định thương tật là việc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đưa ra kết luận giám định về tỷ lệ thương tích hoặc tổn thương cơ thể của một người bằng kiến thức chuyên môn, phương tiện, phương pháp khoa học, kỹ thuật. Kết quả giám định về tỉ lệ thương tật của cá nhân là cơ sở để xác định việc hành vi của một cá nhân có đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật hình sự hay không, đồng thời cũng là cơ sở để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người bị hại.

     - Tổ chức giám định pháp y:

• Viện pháp y trực thuộc Bộ Y Tế
• Trung tâm pháp y cấp tỉnh
• Viện pháp y của Bộ Quốc phòng
• Trung tâm giám định pháp y của Viện khoa học hình sự hoặc của Bộ Công an

     - Tổ chức giám định pháp y tầm thần:

• Bộ Y tế có Viện pháp y tâm thần trung ương
• Trung tâm pháp y tâm thần khu vực

     - Trong lĩnh vực kỹ thuật hình sự:

• Bộ Công an có Viện khoa học hình sự

• Công an cấp tỉnh có Phòng kỹ thuật hình sự

• Bộ Quốc phòng có Phòng giám định kỹ thuật hình sự

2. Các trường hợp công an có quyền yêu cầu người dân đi giám định thương tật

     Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định khi xét thấy cần thiết hoặc khi thuộc một trong các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định theo quy định tại Điều 206 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, bao gồm:

• Tình trạng tâm thần của người bị buộc tội khi có sự nghi ngờ về năng lực trách nhiệm hình sự của họ; tình trạng tâm thần của người làm chứng hoặc bị hại khi có sự nghi ngờ về khả năng nhận thức, khả năng khai báo đúng đắn về những tình tiết của vụ án.
• Tuổi của bị can, bị cáo, bị hại nếu việc đó có ý nghĩa đối với việc giải quyết vụ án và không có tài liệu để xác định chính xác tuổi của họ hoặc có nghi ngờ về tính xác thực của những tài liệu đó.
• Nguyên nhân chết người.
• Tính chất thương tích, mức độ tổn hại sức khoẻ hoặc khả năng lao động.
• Chất ma tuý, vũ khí quân dụng, vật liệu nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, tiền giả, vàng, bạc, kim khí quý, đá quý, đồ cổ.
• Mức độ ô nhiễm môi trường.

     Như vậy, nếu thuộc các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định nêu trên thì cơ quan công an có thể yêu cầu người dân đi giám định thương tật.

3. Thủ tục giám định thương tật 

     Bước 1: Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định

     Khi thuộc một trong các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định quy định tại Điều 206 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 hoặc khi xét thấy cần thiết thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định.

     Bước 2: Tiến hành giám định thương tật

     Việc giám định có thể tiến hành tại cơ quan giám định hoặc tại nơi tiến hành điều tra vụ án ngay sau khi có quyết định trưng cầu, yêu cầu giám định. Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, người yêu cầu giám định có thể tham dự giám định nhưng phải báo trước cho người giám định biết. Việc giám định do cá nhân hoặc do tập thể thực hiện.

     Thời hạn giám định đối với trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định như sau:

• Không quá 03 tháng đối với trường hợp tình trạng tâm thần của người bị buộc tội khi có sự nghi ngờ về năng lực trách nhiệm hình sự của họ; tình trạng tâm thần của người làm chứng hoặc bị hại khi có sự nghi ngờ về khả năng nhận thức, khả năng khai báo đúng đắn về những tình tiết của vụ án.
• Không quá 01 tháng đối với trường hợp nguyên nhân chết người.
• Không quá 09 ngày đối với trường hợp tính chất thương tích, mức độ tổn hại sức khoẻ hoặc khả năng lao động.

     Bước 3: Gửi kết quả giám định cho cơ quan đã trưng cầu hoặc người yêu cầu giám định

     Kết luận giám định của tổ chức được yêu cầu phải được gửi đến cơ quan đã ra quyết định trưng cầu hoặc cá nhân yêu cầu giám định về tỷ lệ thương tật trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra kết luận.

     Theo quy định tại Điều 36 Luật Giám định tư pháp năm 2012, sửa đổi bổ sung năm 2020, cơ quan trưng cầu giám định hoặc người yêu cầu giám định về thương tật phải có trách nhiệm trả chi phí giám định cho tổ chức đã thực hiện giám định thương tật theo quy định của pháp luật.

     Khoản 1 Điều 221 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, việc giám định lại được thực hiện khi có nghi ngờ kết luận giám định lần đầu không chính xác. Bên cạnh đó, giám định lại có thể tiến hành lần thứ hai khi có sự khác nhau giữa kết luận giám định lần đầu và kết luận giám định lại về cùng một nội dung giám định. 

     Trên đây là những tư vấn của chúng tôi về khi nào công an có quyền yêu cầu người dân đi giám định thương tật. Để được tư vấn và giải đáp chi tiết hơn, quý khách hàng có thể tham khảo thêm các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp dưới đây:

   Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn.

Chuyên viên: Thu Trang