Quy định của pháp luật về tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng

Câu trả lời của luật sư:

       Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng, chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn về vấn đề này như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật Hôn nhân gia đình 2014
• Bộ Luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017
• Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp hợp tác xã

1. Tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng là gì?

     Vi phạm chế độ một vợ, một chồng là việc nam, nữ đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc tuy chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, đang có vợ.

     Biểu hiện cụ thể bao gồm nhưng không giới hạn những hành vi sau:

• Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác; chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;
• Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;
• Chưa có vợ hoặc chưa có chồng; mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ.

     Như vậy, tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng là hành vi bị nghiêm cấm theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình nên nếu cá nhân nào có hành vi phạm tội sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

2. Yếu tố cấu thành tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng

2.1. Khách thể

     Khách thể của tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng chính là chế độ một vợ, một chồng, là một trong những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình mà Luật hôn nhân và gia đình quy định. 

2.2. Chủ thể

     Chủ thể của tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng là người có năng lực trách nhiệm hình sự và đang có vợ, có chồng (trong trường hợp kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác) hoặc người chưa có vợ, có chồng ( trong trường hợp kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết là đang có vợ, có chồng).

2.3. Mặt khách quan

     Mặt khách quan của tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng gồm một trong các hành vi sau đây:

• Người đang có vợ, có chồng kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác
• Người chưa có vợ, có chồng kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết là đang có vợ, có chồng

     Hành vi kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng chỉ bị coi là hành vi khách quan của tội phạm này khi thỏa mãn một trong hai dấu hiệu sau:

• Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;
• Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái pháp luật nhưng vẫn duy trị quan hệ đó.

2.4. Mặt chủ quan

     Người phạm tội thực hiện hành vi vi phạm chế độ một vợ, một chồng là do cố ý, tức là người phạm tội nhận thức rõ việc kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác là hành vi vi phạm chế độ một vợ, một chồng, thấy trước được hậu quả nghiêm trọng nhất định xảy ra hoặc có thể xảy ra, mong muốn cho hậu quả đó xảy ra hoặc bỏ mặc cho hậu quả xảy ra. 

      Như vậy, chồng bạn cần đáp ứng tất cả các yếu tố cấu thành trên thì mới được xác định là tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng.

3. Chế tài xử lý đối với tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng

     Theo Điều 182 Bộ Luật Hình sự 2015 quy định 2 khung hình phạt như sau:

    Khung hình phạt tại Khoản 1:  Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

• Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;
• Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

   Khung hình phạt tại Khoản 2: Người phạm tội bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

• Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát.
• Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.

      Như vậy tùy mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội, người phạm tội có thể bị áp dụng khung hình phạt tương ứng. 

4. Hỏi đáp về tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng

     Căn cứ theo điểm c Khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định hành vi bị cấm trong hôn nhân:

"c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ”

     Như vậy, hành vi ngoại tình là hành vi vi phạm chế độ một vợ một chồng theo quy định của pháp luật. 

     Theo quy định thì ly thân không được xem là trường hợp chấm dứt quan hệ hôn nhân. Do đó, trong thời gian ly thân vợ chồng vẫn đang trong thời kỳ hôn nhân. Vì vậy, việc chung sống như vợ chông với người khác trong thời gian ly thân là tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng.

     Theo Khoản 3 Điều 24 Quy định 102/2017/QĐ-TW quy định: 

     "3- Trường hợp vi phạm quy định tại Khoản 1, Khoản 2 Điều này gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc vi phạm một trong các trường hợp sau thì kỷ luật bằng hình thức khai trừ:

     a) Vi phạm quy định về cấm kết hôn, vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng."

     Vậy đảng viên mà vi phạm chế độ một vợ một chồng thì sẽ phải chịu hình thức kỷ luật Đảng cao nhất đó là khai trừ.

       Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Lê Hằng