Thủ tục xóa án tích theo quy định mới nhất thực hiện như thế nào?

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về thủ tục xóa án tích về cho chúng tôi, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về thủ tục xóa án tích như sau:

Cơ sở pháp lý:

• Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017;
• Luật lý lịch tư pháp 2009;

1. Xóa án tích là gì?

     Án tích được hiểu là đặc điểm xấu về nhân thân của một người khi người đó đã từng bị kết án hình sự do tội phạm mà mình thực hiện

     Do đó, xóa án tích là việc cơ quan có thẩm quyền xóa đi những đặc điểm xấu về nhân thân của người đã từng phạm tội và bị kết án khi đủ những điều kiện nhất định. Việc làm này sẽ giúp người từng bị kết án giảm đi những tự ti, mặc cảm để sớm hòa nhập với cộng đồng sau khi chấp hành xong hình phạt.

2. Trường hợp đương nhiên xóa án tích

2.1 Đối tượng đương nhiên xóa án tích

Khoản 1 Điều 70 Bộ luật hình sự 2015 quy định:

     Theo đó, căn cứ vào quy định trên, có thể hiểu rằng đối với người từng bị kết án đối với tất cả các tội mà không phải tội xâm phạm an ninh quốc gia (chương XIII) hoặc các tội phá hoại hòa bình, chống phá loài người và tội phạm chiến tranh (chương XXVI) đều thuộc trường hợp đương nhiên được xóa án tích.

2.2 Điều kiện được đương nhiên xóa án tích

     Để được đương nhiên xóa án tích, người phạm tội sau khi chấp hành xong hình phạt còn cần phải đáp ứng điều  kiện sau đây:

Thứ nhất, người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:

• 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;
• 02 năm trong trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;
• 03 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;
• 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.

     Trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định tại các điểm a, b và c khoản này thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ hết vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Thứ hai, người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi hết thời hiệu thi hành bản án, người đó không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn nêu trên.

2.3 Thủ tục xóa án tích đối với trường hợp đương nhiên được xóa án tích

     Người bị kết án thuộc trường hợp đương nhiên được xóa án tích không phải làm thủ tục để được xóa án tích. Cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có trách nhiệm cập nhật thông tin về tình hình án tích của người bị kết án. Tuy nhiên, khi cần nộp hồ sơ xin việc hoặc các giấy tờ khác liên quan đến thông tin lý lịch nhân thân thì người đó phải nộp hồ sơ để cơ quan có thẩm quyền cấp giấy xác nhận về tình trạng án tích đã được xóa thông qua phiếu lý lịch tư pháp.

     Thủ tục xin cấp phiếu lý lịch tư pháp được thực hiện như sau:

Bước 1: Người yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp nộp hồ sơ gồm có tờ khai yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp cùng với bản sao chụp chúng minh nhân dân/căn cước công dân đến Sở Tư pháp nơi thương trù hoặc nơi tạm trú.

Bước 2: Sở Tư pháp có thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ và giải quyết hồ sơ

Bước 3: Người yêu cầu nộp lệ phí và nhận kết quả.

Đối với người được xóa án tích trong phiếu lý lịch tư pháp sẽ ghi thông tin không có án tích (đối với phiếu lý lịch tư pháp số 1) và ghi đầy đủ thông tin về án tích đã được xóa (đối với phiếu ly lịch tư pháp số 2).

3. Xóa án tích theo quyết định của Tòa án

3.1 Trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án

     Theo quy định tại khoản 1 Điều 71 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017, người bị kết án về các tội sau đây phải thực hiện thủ tục xóa án tích theo quyết định của Tòa án:

• Người bị kết án về tội xâm phạm an ninh quốc gia (chương XIII);
• Người bị kết án về tội phá hoại hòa bình, chống phá loài người và tội phạm chiến tranh thuộc trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án.

     Tức là sau khi chấp hành xong hình phạt và đủ điều kiện để được xóa án tích thì người bị kết án phải nộp hồ sơ tại Tòa án để được xem xét xóa án tích.

     Tòa án quyết định việc xóa án tích đối với những người đã bị kết án về các tội này, căn cứ vào tính chất của tội phạm đã thực hiện, thái độ chấp hành pháp luật, thái độ lao động của người bị kết án và các điều kiện để được xóa án tích.

3.2 Điều kiện xóa án tích theo quyết định của Tòa án

     Khoản 2 Điều 71 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 có quy định về vấn đề này như sau:

     Trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định tại điểm a, điểm b khoản này thì Tòa án quyết định việc xóa án tích từ khi người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

     Do đó, để được Tòa án quyết định xóa án tích, người từng bị kết án phải đáp ứng điều kiện nêu trên để được Tòa án quyết định xóa án tích.

     Lưu ý: người bị Tòa án bác đơn xin xóa án tích lần đầu, thì sau 01 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích; nếu bị bác đơn lần thứ hai trở đi, thì sau 02 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích.

3.3 Thủ tục xóa án tích theo quyết định của Tòa án

Thủ tục xóa án tích theo quyết định của Tòa án được thực hiện như sau:

Bước 1: Người bị kết án gửi đơn đến Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án có nhận xét của chính quyền xã, phường, thị trấn nơi cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi làm việc, học tập

Bước 2:

Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được đơn của người bị kết án, Tòa án đã xét xử sơ thẩm chuyển tài liệu về việc xin xoá án tích cho Viện kiểm sát cùng cấp. Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận tài liệu do Tòa án chuyển đến, Viện kiểm sát cùng cấp có ý kiến bằng văn bản và chuyển lại tài liệu cho Tòa án.

Bước 3:

Nếu xét thấy đủ điều kiện thì trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận tài liệu do Viện kiểm sát chuyển đến, Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm phải ra quyết định xóa án tích; trường hợp chưa đủ điều kiện thì quyết định bác đơn xin xóa án tích.

Bước 4:

Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày ra quyết định xóa án tích hoặc quyết định bác đơn xin xóa án tích, Tòa án đã ra quyết định phải gửi quyết định này cho người bị kết án, Viện kiểm sát cùng cấp, chính quyền xã, phường, thị trấn nơi họ cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi họ làm việc, học tập.

     Điều kiện để được xóa án tích trong trường hợp đặc biệt đó là: người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt và đã lập công, được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú đề nghị, thì Tòa án quyết định việc xóa án tích nếu người đó đã bảo đảm được ít nhất một phần ba thời hạn quy định tại các mục 2.2 và mục 3.2 nêu trên.

     Thủ tục xóa án tích trong trường hợp đặc biệt được thực hiện giống như thủ tục xóa án tích theo quyết định của Tòa án. Vui lòng tham khảo nội dung tại mục 3.3 nêu trên.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.