Thủ tục thành lập hộ kinh doanh mới nhất

Căn cứ pháp lý:

• Luật doanh nghiệp 2020;
• Luật quản lý thuế 2019;
• Nghị định 01/2021/NĐ-CP hướng dẫn về đăng ký doanh nghiệp.

1. Hộ kinh doanh cá thể là gì?

      Hộ kinh doanh là một loại hình kinh doanh nhỏ lẻ và phổ biến nhất tại Việt Nam. Hiện nay, chưa có văn bản chính thức nào định nghĩa về hộ kinh doanh. Căn cứ theo khoản 1, điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP đã quy định về hộ kinh doanh như sau:

     Như vậy có thể hiểu hộ kinh doanh là loại hình kinh kế do một cá nhân hoặc một hộ gia đình đăng ký thành lập và làm chủ, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Vậy điều kiện, thủ tục thành lập hộ kinh doanh được quy định như thế nào? 

2. Điều kiện thành lập hộ kinh doanh

     Việc đăng ký thành lập hộ kinh doanh cần đáp ứng các điều kiện sau đây:

      - Cá nhân, thành viên hộ gia đình là công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự có quyền thành lập hộ kinh doanh, trừ các trường hợp sau đây:

• Người chưa thành niên, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;
• Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định;
• Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật có liên quan.

      - Cá nhân, thành viên hộ gia đình quy định chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh trong phạm vi toàn quốc và được quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp trong doanh nghiệp với tư cách cá nhân.

      - Cá nhân, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh trừ trường hợp được sự nhất trí của các thành viên hợp danh còn lại.

3. Ưu điểm và hạn chế của hộ kinh doanh

3.1. Ưu điểm của hộ kinh doanh cá thể

• Thủ tục đăng ký thành lập đơn giản;
• Chủ hộ kinh doanh có toàn quyền quyết định đối với tất cả hoạt động kinh doanh của hộ;
• Cơ cấu tổ chức của hộ kinh doanh rất đơn giản và dễ quản lý;
• Chủ sở hữu hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm vô hạn về mọi hoạt động nên có thể dễ dàng tạo dựng sự tin tưởng từ đối tác, khách hàng;
• Việc kê khai, nộp thuế theo phương thức khoán đơn giản giúp chủ sở hữu hộ kinh doanh không cần biết kiến thức về thuế cũng có thể vận hành bình thường;
• Có thể thành lập địa điểm kinh doanh mà không phải đăng ký.

3.2. Nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể

• Cá nhân, hộ gia đình đăng ký thành lập hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm vô hạn về tài sản của mình nên rủi ro cao khi làm ăn thua lỗ;
• Không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào để huy động vốn;
• Cá nhân, hộ gia đình chỉ được quyền thành lập một hộ kinh doanh trên phạm vi toàn quốc và không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh nên bị hạn chế về quy mô;
• Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhận, không xuất được hóa đơn VAT cho khách hàng nên có thể bỏ qua nhiều khách hàng lớn.

4. Những lưu ý khi thành lập hộ kinh doanh

4.1. Về cách đặt tên hộ kinh doanh

      - Hộ kinh doanh có tên gọi riêng. Tên hộ kinh doanh bao gồm hai thành tố theo thứ tự sau đây:

• Cụm từ “Hộ kinh doanh”;
• Tên riêng của hộ kinh doanh.

      - Tên riêng được viết bằng các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Việt, các chữ F, J, Z, W, có thể kèm theo chữ số, ký hiệu.

      - Không được sử dụng từ ngữ, ký hiệu vi phạm truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức và thuần phong mỹ tục của dân tộc để đặt tên riêng cho hộ kinh doanh.

      - Hộ kinh doanh không được sử dụng các cụm từ “công ty”, “doanh nghiệp” để đặt tên hộ kinh doanh.

      - Tên riêng hộ kinh doanh không được trùng với tên riêng của hộ kinh doanh đã đăng ký trong phạm vi cấp huyện.

4.2. Về ngành nghề kinh doanh của hộ kinh doanh

      Khi đăng ký thành lập, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh, hộ kinh doanh ghi ngành, nghề kinh doanh trên Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh, Thông báo thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh. Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện ghi nhận thông tin về ngành, nghề kinh doanh trên Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh.

      Hộ kinh doanh được quyền kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện kể từ khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật và phải bảo đảm đáp ứng các điều kiện đó trong suốt quá trình hoạt động. Việc quản lý nhà nước đối với ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và kiểm tra việc chấp hành điều kiện kinh doanh của hộ kinh doanh thuộc thẩm quyền của cơ quan chuyên ngành theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

     Trường hợp Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện nhận được văn bản của cơ quan có thẩm quyền về việc hộ kinh doanh kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện nhưng không đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của pháp luật, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện ra Thông báo yêu cầu hộ kinh doanh tạm ngừng kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, đồng thời thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật.

4.3. Về địa điểm kinh doanh của hộ kinh doanh

• Địa điểm kinh doanh của hộ kinh doanh là nơi hộ kinh doanh thực hiện hoạt động kinh doanh.
• Một hộ kinh doanh có thể hoạt động kinh doanh tại nhiều địa điểm nhưng phải chọn một địa điểm để đăng ký trụ sở hộ kinh doanh và phải thông báo cho Cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý thị trường nơi tiến hành hoạt động kinh doanh đối với các địa điểm kinh doanh còn lại.

     Lưu ý: Địa điểm kinh doanh không được đặt tại căn hộ chung cư, nhà tập thể (có mục đích để ở). Đối với ngành nghề kinh doanh có điều kiện liên quan đến an ninh, trật tự, phòng cháy chữa cháy thì địa điểm kinh doanh của hộ phải đáp ứng đủ điều kiện theo quy định.

5. Thủ tục thành lập hộ kinh doanh cá thể

5.1. Hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh

• Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh;
• Giấy tờ pháp lý của cá nhân đối với chủ hộ kinh doanh, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh;
• Bản sao biên bản họp thành viên hộ gia đình về việc thành lập hộ kinh doanh trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh;
•  Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh.

5.2. Quy trình đăng ký thành lập hộ kinh doanh

     Bước 1: Nộp hồ sơ tại phòng Tài Chính - Kế hoạch (UBND cấp quận/huyện) nơi hộ kinh doanh đặt trụ sở.

     Bước 2: Khi tiếp nhận hồ sơ, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện trao Giấy biên nhận và cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh cho hộ kinh doanh trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ.

     Trường hợp hồ sơ không hợp lệ, trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện phải thông báo bằng văn bản cho người nộp hồ sơ hoặc người thành lập hộ kinh doanh biết. Thông báo phải nêu rõ lý do và các yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ (nếu có).

     Nếu sau 03 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh mà không nhận được Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh hoặc không nhận được thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh thì người thành lập hộ kinh doanh hoặc hộ kinh doanh có quyền khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo.

     Định kỳ vào tuần làm việc đầu tiên hàng tháng, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện gửi danh sách hộ kinh doanh đã đăng ký tháng trước cho Cơ quan thuế cùng cấp, Phòng Đăng ký kinh doanh và cơ quan quản lý chuyên ngành cấp tỉnh.

     Hiện nay, tại một số thành phố trực thuộc Trung Ương như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng việc đăng ký hộ kinh doanh có thể đăng ký online.

     >>>Xem thêm: Thủ tục thành lập doanh nghiệp mới nhất

6. Hỏi đáp về thủ tục thành lập hộ kinh doanh

      Theo quy định hiện nay có 3 loại thuế chính mà hộ kinh doanh cá thể phải nộp bao gồm: 

• Lệ phí môn bài (Trước đây gọi là thuế môn bài); 

• Thuế giá trị gia tăng (GTGT);

• Thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

      Ngoài các loại thuế nêu trên, hộ kinh doanh cá thể còn có thể phải nộp thuế tài nguyên, thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt… nếu kinh doanh hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế của các luật này.

      Căn cứ theo quy định tại điều 27 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh có thể chuyển đổi thành doanh nghiệp. Theo đó, việc đăng ký thành lập doanh nghiệp trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh thực hiện tại Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp dự định đặt trụ sở chính.

Câu hỏi 3: Lệ phí đăng ký thành lập hộ kinh doanh

     Theo Thông tư 85/2019/TT-BTC Lệ phí đăng ký hộ kinh doanh do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định. Thông thường, lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể là 100.000 đồng/lần đăng ký.

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!