Theo quy định pháp luật không đăng ký kết hôn được nhận chế độ thai sản không

Trả lời của Luật sư: 

   Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về không đăng ký kết hôn có được hưởng chế độ thai sản không cho chúng tôi, chúng tôi xin đưa ra không đăng ký kết hôn có được nhận chế độ thai sản không như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật bảo hiểm xã hội 2014;
• Luật hôn nhân gia đình 2014;

Nội dung tư vấn:

1. Điều kiện hưởng chế độ thai sản đối với lao động nữ

      Theo quy định tại Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014, lao động nữ tham gia bảo hiểm xã hội hưởng chế độ thai sản phải đáp ứng được 02 điều kiện:

1.1. Về đối tượng:

• Lao động nữ mang thai;
• Lao động nữ sinh con;
• Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;
• Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;
• Lao động nữ đặt vòng tránh thai, thực hiện biện pháp triệt sản;

1.2. Về thời gian đóng:

• Người lao động nữ sinh con, mang thai hộ, nhờ mang thai hộ hay nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
• Riêng lao động nữ sinh con đã đóng BHXH từ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định thì phải đóng đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.
• Nếu người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi mà đủ các điều kiện nêu trên vẫn được hưởng chế độ thai sản như những lao động khác.

     Như vậy, người lao động phải đáp ứng được hai điều kiện như trên thì có thể làm hồ sơ để hưởng chế độ thai sản.

2. Điều kiện hưởng chế độ thai sản đối với lao động nam

     Lao động nam có tham gia bảo hiểm xã hội được hưởng chế độ thai sản khi thuộc trường hợp sau:

     Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.

      Trường hợp lao động nam có vợ sinh con được nhận trợ cấp một lần khi  cha phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con

3. Không đăng ký kết hôn có được hưởng chế độ thai sản không?

• Thứ nhất, đối với lao động nữ:

     Theo điều kiện hưởng chế độ thai sản đã phân tích trên thì lao động nữ muốn hưởng chế độ thai sản chỉ cần thuộc các trường hợp: Lao động nữ mang thai; Lao động nữ sinh con; Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ; Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi; Lao động nữ đặt vòng tránh thai, thực hiện biện pháp triệt sản; Đồng thời đáp ứng điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội trong một số trường hợp. Hiện nay không có bất cứ quy định nào liên quan tới việc đăng ký kết hôn mới đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản.

    Như vậy, đối với lao động nữ nếu đáp ứng đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản thì sẽ được hưởng chế độ thai sản mà không bị pháp luật hạn chế quyền hưởng chế độ thai sản dù có đăng ký kết hôn hay không.

• Thứ hai, đối với lao động nam:

     Hiện nay, để đảm bảo bình đẳng quyền cha, mẹ với con thì pháp luật Việt Nam quy định không chỉ phụ nữ mà đàn ông cũng được hưởng chế độ thai sản khi vợ sinh con, tức là chồng có vợ sinh con sẽ được làm hồ sơ hưởng chế độ thai sản.

     Căn cứ vào khoản 5 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 thì kết hôn là việc nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng với nhau theo quy định về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện. Theo đó, lao động nam phải đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật và đang đóng bảo hiểm xã hội thì sẽ được hưởng chế độ thai sản khi vợ sinh con, nhận con nuôi,..

      Như vậy, đối với lao động nam thì phải thực hiện đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì lao động nam mới được hưởng chế độ thai sản khi có vợ sinh con. Còn nếu hai người sinh sống như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì lao động nam sẽ không được hưởng chế độ thai sản khi lao động nữ sinh con.

    Trường hợp bạn sinh con và có thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội là 7 tháng trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con thì bạn đủ điều kiện để hưởng chế độ thai sản. Lao động nữ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản trước và sau khi sinh con là 06 tháng. Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng.

     Mức hưởng với chế độ thai sản như sau: Mức hưởng một tháng bằng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 06 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản

    Như vậy, bạn sẽ căn cứ vào mức tiền lương của 6 tháng liền kề trước khi bạn nghỉ việc để tính và bạn xem mình thuộc trường hợp sinh 1 con hay sinh con đôi để xác định số tháng được nghỉ việc.

       Trường hợp bạn đã nghỉ việc ở công ty thì chị vẫn có thể tự làm hồ sơ để hưởng chế độ thai sản được nếu như chị đáp ứng đủ điều kiện hưởng chế độ là thai sản.

     Bạn đã tham gia đóng bảo hiểm 8 tháng trong thời gian 12 tháng trước khi nghỉ sinh nên đã đáp ứng điều kiện hưởng chế độ thai sản. Vì vậy theo quy định tại khoản 4, điều 31 Luật bảo hiểm xã hội, người lao động có thể tự làm hồ sơ hưởng chế độ thai sản gửi đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Luật Toàn Quốc  xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Nguyễn Huệ