Lao động nữ mang thai tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có được hưởng thai sản không

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có được hưởng thai sản không, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về vấn đề này như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật Bảo hiểm xã hội 2014

1. Bảo hiểm xã hội tự nguyện, chế độ thai sản là gì?

     Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.

     Chế độ thai sản là một trong các chế độ của bảo hiểm xã hội nhằm đảm bảo thu nhập và sức khỏe cho người lao động nữ khi mang thai, sinh con, nuôi con sơ sinh, thực hiện các biện pháp tránh thai và cho lao động nam khi vợ sinh con.

2. Tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có được hưởng thai sản không?

     Căn cứ theo Khoản 2 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định về các chế độ được hưởng khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm:

     Như vậy theo căn cứ trên người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện không được hưởng chế độ thai sản. Người tham gia bảo hiểm xã họi tự nguyện chỉ được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất.

3. Tham gia bảo hiểm xã hội nào thì được hưởng chế độ thai sản?

     Căn cứ theo Khoản 1 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định về các chế độ bảo hiểm xã hội

     Vậy người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được hưởng chế độ thai sản nếu đủ điều kiện theo quy định tại Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014. 

     Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:

•  Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;

• Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;

• Cán bộ, công chức, viên chức;

• Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu;

• Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;

•  Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí;

• Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

• Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương;

•  Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.

    Người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được hưởng các chế độ thai sản bao gồm:

• Khám thai;

• Sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý;

• Sinh con;

• Thực hiện  các biện pháp tránh thai;

• Nhận nuôi con;

• Dưỡng sức sau thai.

     Để được hưởng chế độ thai sản thì phụ nữ mang thai phải tham gia BHXH bắt buộc. 

     Tuy nhiên, để được hưởng chế độ thai sản, lao động nữ sinh con phải đáp ứng đủ điều kiện quy định tại điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Theo đó, lao động nữ mang thai phải tham gia BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi sinh. Trường hợp lao động nữ sinh con đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

     Trong khi đó, thời gian mang thai kéo dài khoảng 09 tháng 10 ngày, trừ những trường hợp sinh sớm hay phát hiện có thai muộn. Vì vậy, lao động nữ khi phát hiện có thai nếu tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc ngay thì sẽ được hưởng chế độ thai sản.

     Theo Điều 30 và Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định, người đang tham gia quan hệ lao động mới thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và được hưởng chế độ thai sản nếu đủ điều kiện. 

     Trường hợp, không đi làm có nghĩa là không trong quan hệ lao động và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Nếu gửi đóng BHXH bắt buộc ở công ty khác thì là hành vi vi phạm pháp luật bảo hiểm theo Khoản 4 Điều 17 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và bị xử phạt vi phạm hành chính.

     Vậy phụ nữ mang thai không đi làm nhưng gửi đóng BHXH bắt buộc ở công ty khác không được hưởng chế độ thai sản

     Người chồng có vợ sinh con nếu đóng BHXH bắt buộc từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi vợ sinh con thì sẽ được hưởng chế độ thai sản. Các quyền lợi được hưởng như sau:

• Thời gian hưởng chế độ bảo hiểm khi vợ sinh con: Theo Khoản 2 Điều 41 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người chồng được nghỉ việc hưởng lương khi vợ sinh con.

  • 05 ngày làm việc;

  • 07 ngày làm việc khi vợ sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi;

  • Trường hợp vợ sinh đôi thì được nghỉ 10 ngày làm việc, từ sinh ba trở lên thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 03 ngày làm việc;

  • Trường hợp vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật thì được nghỉ 14 ngày làm việc.

• Mức trợ cấp thai sản:

     Theo điểm b khoản 1 Điều 39 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức hưởng chế độ thai sản 1 ngày của lao động nam được tính bằng mức hưởng chế độ thai sản theo tháng chia cho 24 ngày.

     Ngoài ra, theo Điều 38 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định trường hợp sinh con nhưng chỉ có cha tham gia bảo hiểm xã hội thì cha được trợ cấp một lần bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con.

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Lê Hằng