Đóng bảo hiểm xã hội trên 20 năm được rút BHXH một lần không

Câu trả lời của luật sư:

       Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về Đóng bảo hiểm xã hội trên 20 năm được rút BHXH một lần không, chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn về vấn đề Đóng bảo hiểm xã hội trên 20 năm được rút BHXH một lần không như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật Bảo hiểm xã hội 2014
• Quyết định 222/QĐ-BHXH quyết định về việc công bố thủ tục hành chính được thay thế, bãi bỏ thuộc thẩm quyền giải quyết của BHXH Việt Nam
• Nghị định 115/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về Bảo hiểm xã hội bắt buộc

Nội dung tư vấn:

1. Rút bảo hiểm xã hội một lần được hiểu như thế nào?

     Bảo hiểm xã hội là sự bù đắp một phần thu nhập dành cho người lao động khi người lao động khi người lao động bị ốm đau, thai sản hay bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết. 

     Rút bảo hiểm xã hội một lần là việc người lao động không đủ điều kiện để nhận lương hưu hoặc không khi không có nhu cầu tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội muốn làm hồ sơ để hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Khi hưởng bảo hiểm một lần, người lao động được cơ quan bảo hiểm xã hội thanh toán số tiền theo quy định của pháp luật cho toàn bộ quá trình tham gia BHXH của người lao động.

     Tất cả quá trình tham qua BHXH của người lao động trước đây sẽ không được ghi nhận sau khi rút BHXH một lần. Trường hợp người lao động đóng BHXH tiếp sau khi rút BHXH một lần thì quá trình đóng BHXH được tính như  tham gia lần đầu.

2. Đóng bảo hiểm xã hội trên 20 năm có được rút bảo hiểm xã hội một lần không?

     Căn cứ theo Điểm a, b, Khoản 1, Điều 8, Nghị định 115/2015/NĐ-CP và Điều 60, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định rõ 06 trường hợp được nhận BHXH 1 lần bao gồm:

• Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH (Khoản 3, Điều 54 của Luật BHXH)​
• Đủ 55 tuổi mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện (đối với lao động nữ hoạt động ở xã, phường, thị trấn);
• Ra nước ngoài để định cư;
• Người đang bị mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;
• Công an, bộ đội khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu;
• Người tham gia BHXH bắt buộc sau 01 năm nghỉ việc hoặc tham gia BHXH tự nguyện sau 01 năm không tiếp tục đóng mà chưa đủ 20 năm đóng.

     Như vậy, người lao động mà thuộc 1 trong 6 trường hợp trên thì có thể gửi yêu cầu đến cơ quan bảo hiểm xã hội để hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo quy định.

     Vậy người lao động đóng bảo hiểm xã hội trên 20 năm có được rút bảo hiểm xã hội một lần không?

• Được hưởng BHXH 1 lần: nếu người lao động ra nước ngoài định cư hoặc người lao động bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
• Không được hưởng BHXH 1 lần: nếu người lao động không thuộc hai trường hợp ra nước ngoài định cư và bị bệnh nguy hiểm thì sẽ không được hưởng BHXH một lần. Trường hợp, người lao động đã đóng trên 20 năm BHXH nhưng chưa đến tuổi nghỉ hưu thì khi đó người lao động phải chờ đến tuổi nghỉ hưu để nhận lương hưu (trừ một số trường hợp đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi).

3. Đóng bảo hiểm xã hội trên 20 năm khi rút BHXH một lần cần giấy tờ gì? 

     Hồ sơ đề nghị nhận BHXH 01 lần được quy định như sau:

• Bản chính Sổ bảo hiểm xã hội.
• Bản chính Đơn đề nghị (Mẫu số 14-HSB).
• CMND/CCCD, sổ hộ khẩu hoặc tạm trú để đối chiếu.
• Đối với người ra nước ngoài để định cư phải nộp thêm bản sao Giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam hoặc bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng một trong các giấy tờ sau đây:
  •  Hộ chiếu do nước ngoài cấp.
  • Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài.
  • Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.
• Trường hợp bị mắc những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS thì có thêm trích sao/tóm tắt hồ sơ bệnh án thể hiện tình trạng không tự phục vụ được; nếu bị mắc các bệnh khác thì thay bằng Biên bản giám định mức suy giảm từ 81% khả năng lao động trở lên của Hội đồng giám định y khoa thể hiện tình trạng không tự phục vụ được.
• Trường hợp thanh toán phí giám định y khoa thì có thêm hóa đơn, chứng từ thu phí giám định kèm theo bản chính bảng kê các nội dung giám định của cơ sở thực hiện giám định y khoa.
• Bản chính Bản khai cá nhân về thời gian, địa bàn phục vụ trong Quân đội có hưởng phụ cấp khu vực (Mẫu số 04B - HBQP ban hành kèm theo Thông tư 136/2020/TT-BQP ngày 29/10/2020) đối với người có thời gian phục vụ trong Quân đội trước ngày 01/01/2007 tại địa bàn có hưởng phụ cấp khu vực mã sổ bảo hiểm xã hội không thể hiện đầy đủ thông tin làm căn cứ tính phụ cấp khu vực.

     Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, người lao động hay đơn vị sử dụng lao động có thể nộp hồ sơ tại cơ quan bảo hiểm cấp quận/huyện hoặc cấp tỉnh nơi đơn vị người lao động đang tham gia đóng bảo hiểm xã hội.

    4. Hỏi đáp về đóng bảo hiểm xã hội trên 20 năm được rút BHXH một lần không

     Căn cứ vào Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, mức hưởng BHXH một lần sẽ được tính bằng:

• 1.5 lần mức bình quân tiền lương đóng BHXH đối với thời gian trước năm 2014.
• 2 lần mức bình quân tiền lương đóng BHXH đối với thời gian từ 2014 trở đi.
• Nếu lao động chưa tham gia đủ 1 năm thì mức hưởng sẽ tính tối đa bằng 2 tháng bình quân tiền lương đóng BHXH.

     Mức hưởng trợ cấp BHXH một lần được cụ thể hóa bằng công thức sau:

Trợ cấp BHXH một lần = (1,5 x BQTL x thời gian tham gia BHXH trước 2014) + (2 x BQTL x thời gian tham gia BHXH từ năm 2014).

     Trong đó: 

• BQTL là mức bình quân tiền lương đóng BHXH.
• Đối với người có thời gian đóng BHXH bị lẻ thì cứ từ 1 đến 6 tháng sẽ tính là nửa năm, từ 7 tháng đến dưới 12 tháng sẽ tính 1 năm.
• Đối với người tham gia BHXH tự nguyện, mức trợ cấp BHXH một lần sẽ không bao gồm mức trợ cấp Nhà nước dành riêng hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện.

     Theo quy định trong Quyết định 222/QĐ-BHXH ban hành ngày 25.2.2021, hồ sơ đề nghị nhận BHXH 1 lần gồm:

•  Bản chính sổ bảo hiểm xã hội.
•  Bản chính Đơn đề nghị (Mẫu số 14-HSB).
• Trường hợp người tham gia BHXH đã từng ra nước ngoài định cư thì cần có bản sao Giấy xác nhận về việc thôi quốc tịch Việt Nam do cơ quan có thẩm quyền cung cấp, hoặc các giấy tờ sau:
• Sổ hộ chiếu của quốc gia nơi định cư cung cấp.
• Thị thực của cơ quan có thẩm quyền xác nhận cho phép việc định cư ở quốc gia ngoài lãnh thổ Việt Nam.
• Các giấy tờ chứng minh, xác nhận việc đã nhập cảnh vào quốc gia nước ngoài kèm theo thẻ thường trú, tạm trú, cư trú có thời hạn tối thiểu là 5 năm trở lên.
• Với những đối tượng thuộc nhóm bị mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo danh mục quy định của Bộ Y tế cần cung cấp bản chính giấy tờ, hồ sơ bệnh án để xác nhận việc không thể tự phục vụ (đối với bệnh HIV chuyển sang AIDS). Đối với các bệnh khác, lao động cần cung cấp giấy tờ giám định khả năng suy giảm lao động với tỷ lệ ít nhất là 81% và không thể tự phục vụ.
• Các giấy tờ, hóa đơn, chứng từ thu phí, thanh toán phí giám định y khoa, bản chính và bảng kê các nội dung đã thực hiện giám định.
• Đối với người phục vụ trong Quân đội: Cung cấp bản kê khai thời gian và địa bàn phục vụ có hưởng phụ cấp khu vực (sử dụng mẫu 04B-HBKV).
• Đối với lao động là công dân nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam thì hồ sơ gồm: Đơn đề nghị, giấy tờ hồ sơ bệnh án (nếu mắc bệnh nguy hiểm tính mạng), giấy tờ xác nhận chi phí giám định.

    Như vậy, theo danh mục hồ sơ, giấy tờ để hưởng BHXH một lần trên đây, quy định không yêu cầu cần phải có quyết định thôi việc. Nếu lao động bị mất hoặc không có giấy tờ xác nhận việc nghỉ việc vẫn có thể làm hồ sơ hưởng BHXH một lần.

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Lê Hằng