Đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội là những ai?

1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì?

     Khoản 1 điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội quy định rằng:

     Như vậy, việc đóng bảo hiểm xã hội sẽ đem lại cho cá nhân một sự bù đắp rất lớn nếu trong đời sống hàng ngày hoặc trong công việc gặp những rủi ro, vấn đề không mong muốn. 

    Ngoài ra, BHXH bắt buộc là BHXH do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia. 

2. Đặc điểm của BHXH bắt buộc

2.1. Mang tính chất bắt buộc

     Tức là, việc tham gia bảo hiểm này không phụ thuộc vào ý chí của người lao động hay người sử dụng lao động, những đối tượng này buộc phải tham gia vào BHXH một cách nghiêm túc. Trong trường hợp thuộc vào nhóm đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc mà lại không tham gia, thì họ sẽ bị xử phạt theo chế tài trong luật định

2.2. Mức đóng và phương thức đóng BHXH do pháp luật quy định

     Không giống với việc đóng BHXH tự nguyện, người tham gia được phép lựa chọn phương thức đóng hàng tháng hoặc 3 tháng một lần,... và lấy mức thu nhập theo tháng làm căn cứ đóng BHXH. Người lao động tham gia BHXH bắt buộc sẽ phải tuân theo mức đóng cụ thể được xác định bằng một tỉ lệ nhất định số tiền lương tháng, chẳng hạn như người sử dụng lao động hàng tháng phải đóng 14% mức lương cơ sở vào quỹ hưu trí và tử tuất cho người lao động theo quy định tại điểm i khoản 1 điều 2 của Luật bảo hiểm xã hội 2014.

2.3. Tham gia BHXH bắt buộc sẽ được hưởng nhiều chế độ hơn

     Người tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ được hưởng nhiều chế độ hơn, bao gồm: ốm đau; thai sản; lương hưu; tử tuất; tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Mỗi chế độ BHXH được quy định các trường hợp và điều kiện thụ hưởng nhất định tương ứng. Còn đối với người chỉ tham gia BHXH tự nguyện, họ sẽ được hưởng duy nhất hai chế độ bảo hiểm, đó là lương hưu và tử tuất.

3. Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc

3.1. Người lao động

3.1.1. Người lao động là công dân Việt Nam

     Lao động là công dân Việt Nam phải đóng BHXH bắt buộc nếu họ thuộc nhóm đối tượng sau:

• Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;

• Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;

• Cán bộ, công chức, viên chức;

• Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu;

• Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;

• Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí;

• Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

• Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương;

• Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.

3.1.2. Người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam

     Theo quy định tại Điều 2 Nghị định số 143/2018/NĐ-CP ngày 15/10/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về Luật BHXH và Luật an toàn, vệ sinh lao động về BHXH bắt buộc đối với người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam, thì người lao động nước ngoài sẽ phải đóng BHXH bắt buộc theo quy định tại luật Việt Nam nếu họ đáp ứng đủ điều kiện là: thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc khi có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp và có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 01 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam.

     Tuy nhiên, có một vài trường hợp ngoại lệ cho công dân nước ngoài lao động tại Việt Nam không cần đóng BHXH bắt buộc, đó là:

• NLĐ nước ngoài di chuyển trong nội bộ doanh nghiệp là nhà quản lý, giám đốc điều hành, chuyên gia và lao động kỹ thuật của một doanh nghiệp nước ngoài đã thành lập hiện diện thương mại trên lãnh thổ Việt Nam, di chuyển tạm thời trong nội bộ doanh nghiệp sang hiện diện thương mại trên lãnh thổ Việt Nam và đã được doanh nghiệp nước ngoài tuyển dụng trước đó ít nhất 12 tháng.

• NLĐ đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Điều 169 Bộ luật Lao động 2019.

3.2. Người sử dụng lao động

     NSDLĐ có trách nhiệm phải tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm cả công dân Việt Nam và người nước ngoài tại Việt Nam, đó là các đối tượng sau đây có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động:

• Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân.

• Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác.

• Cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam.

• Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân.

​

     Trong trường hợp này, người sử dụng lao động vẫn phải tham gia BHXH bắt buộc, bởi việc tham gia BHXH bắt buộc không phụ thuộc vào ý chí của các bên. Việc thoả thuận giữa hai bên không có giá trị để cản trở người sử dụng lao động đóng BHXH bắt buộc, và hành vi này còn bị phạt tiền theo khoản 1 điều 38 Nghị định số 28/2020/NĐ-CP: Đối với người lao động có hành vi thỏa thuận với người sử dụng lao động không tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, BH thất nghiệp, tham gia không đúng đối tượng hoặc tham gia không đúng mức quy định sẽ bị xử phạt từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng.

     Nói một cách đơn giản, BHXH là loại hình bảo hiểm phi lợi nhuận và quỹ BHXH được Nhà nước bảo hộ – nghĩa là không bị phá sản, còn BH Nhân thọ là bảo hiểm do các ngân hàng và các doanh nghiệp bán bảo hiểm hoạt động nhằm mục đích sinh lời, là nghề kinh doanh có lời nhất và cũng có thể bị phá sản, trong trường hợp phá sản tiền gửi tiết kiệm có thể bị mất trắng. 

     Để được tư vấn thêm những thông tin cần thiết về đối tượng phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến số điện thoại: 19006178 để được hỗ trợ nhanh nhất!
Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Trần Bảo Ngọc