Quy định của pháp luật về chế độ tử tuất đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về chế độ tử tuất đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về vấn đề này như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật Bảo hiểm xã hội 2014

1. Chế độ tử tuất là gì?

     Bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.

     Chế độ tử tuất là một trong các chế độ của BHXH nhằm bù đắp phần thu nhập của người lao động dùng để đảm bảo cuộc sống cho thân nhân của họ hoặc các chi phí khác phát sinh do người lao động đang tham gia quan hệ lao động hoặc đang hưởng bảo hiểm xã hội bị chết.

     Chế độ tử tuất dành của người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm:

• Trợ cấp mai táng
• Trợ cấp tuất

2. Trợ cấp mai táng

     Trợ cấp mai táng của chế độ tử tuất đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được quy định tại Điều 80 Luật Bảo hiểm xã hội 2014.

2.1. Điều kiện, đối tượng hưởng trợ cấp mai táng

     Theo Khoản 1 Điều 80 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, những người sau đây chết thì nhân được nhận trợ cấp mai táng:

• Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 60 tháng trở lên
• Người đang được hưởng lương hưu

2.2. Mức hưởng trợ cấp mai táng

     Khi người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chết thì nhân thân của họ được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chết.

     Hiện nay mức lương cơ sở năm 2022 là 1.490.000 đồng/tháng. Vì vậy, nhân thân của người tham gia bảo hiểm tự nguyện được hưởng 14.900.000 đồng.

     Trường hợp đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì nhân thân của họ vẫn được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chết.

3. Trợ cấp tuất

     Trợ cấp tuất của chế độ tử tuất đối với người tham gia BHXH tự nguyện được quy định tại Điều 80 Luật Bảo hiểm xã hội 2014.

3.1. Điều kiện, đối tượng hưởng trợ cấp tuất

     Người lao động đang đóng bảo hiểm xã hội, người lao động đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, người đang hưởng lương hưu khi chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất theo hình thức trợ cấp một lần.

3.2. Cách tính trợ cấp tuất

     Đối với thân nhân của người đang đóng bảo hiểm xã hội hoặc đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm, cứ mỗi năm tính bằng:

• 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng bảo hiểm xã hội trước năm 2014);

• 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng bảo hiểm xã hội từ năm 2014 trở đi);

     Lưu ý: Người tham gia BHXH đóng từ trước 2014 đến sau 2014 thì tính mức hưởng bằng tổng trợ cấp của hai giai đoạn.

     Trường hợp người lao động có thời gian đóng bảo BHXH chưa đủ một năm thì: mức trợ cấp tuất một lần bằng số tiền đã đóng nhưng mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH;

     Trường hợp người lao động có cả thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và tự nguyện thì: mức hưởng Tối thiểu bằng 03 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH nếu tham gia cả BHXH bắt buộc và tự nguyện.

     Đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu chết thì căn cứ vào thời gian đã được hưởng lương hưu: 

• Nếu chết trong 02 tháng đầu hưởng lương hưu thì tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng.
• Nếu chết sau 02 tháng hưởng lương hưu, cứ hưởng thêm 01 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm 0,5% tháng lương hưu.

4. Hỏi đáp về chế độ tuất đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện

     Căn cứ Khoản 1 và Khoản 2 Điều 112 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định:

     Thời hạn để thân nhân nộp hồ sơ đề nghị hưởng chế độ tử tuất cho công ty hoặc cho cơ quan bảo hiểm xã hội đều là 90 ngày kể từ ngày người lao động qua đời.

     Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ từ thân nhân của người lao động, người sử dụng lao động cần hoàn thiện hồ sơ theo quy định và nộp hồ sơ cho cơ quan bảo hiểm xã hội. 

     Căn cứ Điều 4, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ 02 chế độ:

• Hưu trí
• Tử tuất

     Theo Khoản 2, Điều 87 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập do mình lựa chọn. Trong đó, mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng tối thiểu bằng mức chuẩn hộ nghèo đối với khu vực nông thôn (1.500.000 đồng từ ngày 01/01/2022), tối đa bằng 20 lần lương cơ sở.

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Lê Hằng