Pháp luật hiện hành quy định thừa kế thế vị là gì?

Trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về thừa kế thế vị là gì cho chúng tôi, chúng tôi xin đưa ra câu trả lời về thừa kế thế vị là gì như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Dân sự 2015

Nội dung tư vấn
1. Thừa kế thế vị được hiểu như thế nào?

    Thừa kế có nghĩa là việc dịch chuyển tài sản của người chết cho những người còn sống nào đó. 

     Thừa kế được chia thành hai hình thức, đó là:

•  Thừa kế theo di chúc: Thừa kế theo di chúc là sự chuyển tài sản của người đã chết cho những người còn sống theo ý chí của người có di sản

•  Thừa kế theo pháp luật: Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.

    Thừa kế thế vị nghĩa là thay thế một ai đó để được hưởng phần di sản mà đáng lẽ người trước đó được hưởng. Cụ thể thừa kế thế vị là việc các con (cháu, chắt) được thay thế vào vị trí của bố hoặc mẹ (ông, bà) để hưởng di sản của ông, bà (hoặc cụ). Những người thừa kế thế vị được hưởng phần di sản mà bố mẹ mình (ông hoặc bà) đáng lẽ được hưởng nếu còn sống, được chia đều di sản với những người thừa kế khác.

2. Các trường hợp được thừa kế thế vị

     Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thừa kế thế vị như sau:

     Theo đó, các trường hợp được thừa kế thế vị gồm:

•  Trường hợp thứ nhất: Cháu thế vị cha hoặc mẹ hưởng phần di sản mà cha, mẹ của cháu được hưởng của ông, bà nếu cha, mẹ vẫn còn sống;

•  Trường hợp thứ hai: Chắt thế vị cha hoặc mẹ hưởng phần di sản mà cha, mẹ của chắt được hưởng của cụ nếu cha, mẹ của chắt vẫn còn sống.

3. Điều kiện hưởng thừa kế thế vị

      Để có thể thừa kế thế vị thì cần đáp ứng được các điều kiện sau đây:

     Thứ nhất, con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản.

     Thứ hai, người thừa kế thế vị phải thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người được hưởng di sản nhưng đã chết. người thế vị luôn ở vị trí đời sau, tức là chỉ có con thế vị cha, mẹ để hưởng di sản của ông bà hoặc các cụ chứ không xảy ra trường hợp cha, mẹ thế vị con để hưởng di sản của ông bà hoặc các cụ.

     Thứ ba, người thừa kế thế vị phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. 

     Thứ tư, người thừa kế thế vị phải là người có quan hệ huyết thống về trực hệ với người được hưởng di sản nhưng đã chết. Tức là chỉ có con đẻ thay thế vị trí của cha, mẹ đẻ. Ví dụ con nuôi không thể thay thế cha mẹ thừa kế thế vị di sản của ông, bà; nhưng nếu con nuôi chết trước cha, mẹ nuôi thì con đẻ của con nuôi có thể thừa kế thế vị bố mẹ hưởng phần di sản như các cháu có quan hệ huyết thống với người để lại di sản.

     Thứ năm, con của người để lại di sản nhưng đã chết khi còn sống phải có quyền được hưởng di sản thừa kế của người chết mà không bị tước hoặc bị truất quyền hưởng di sản thừa kế. Do đó, nếu bị tước hoặc bị truất quyền hưởng di sản thừa kế thì con hoặc cháu của những người này không thể thế vị.

     Thứ sáu, bản thân người thế vị phải có đủ điều kiện hưởng thừa kế của người được hưởng di sản nhưng đã chết.

     Điều 621 Bộ luật dân sự 2015 quy định về người không được quyền hưởng di sản như sau:

     Thứ bảy, thừa kế thế vị chỉ đặt ra khi hàng thừa kế thứ nhất của người để lại di sản vẫn còn những người khác. Nếu như những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người để lại di sản đều đã chết thì những người thuộc hàng thừa kế thứ hai sẽ được hưởng di sản, nên không thể áp dụng quy định thừa kế thế  vị.

     Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hàng thừa kế thứ hai như sau:

     Pháp luật hiện hành chưa quy định chi tiết về thừa kế thế vị trong khi việc người được hưởng di sản thừa kế chết trước người để lại di sản xảy ra khá nhiều trên thực tế. Chính vì vậy để có thể áp dụng đúng quy định pháp luật cũng như đảm bảo được các quyền và lợi ích hợp pháp của người được hưởng thừa kế thì việc hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung, quy định về thừa kế thế vị nói riêng là điều hết sức  cần thiết.

4. Câu hỏi liên quan đến Thừa kế thế vị là gì?

     Căn cứ theo Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015: 

Điều 652. Thừa kế thế vị

     Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

     Bác ruột của bạn là người được hưởng di sản thừa kế theo di chúc của ông nội nhưng lại chết trước ông nội của bạn. Theo quy định tại Điều 652 về thừa kế thế vị, con ruột của bác bạn sẽ được thế vị bố để thừa kế phần di sản mà ông nội để lại.

     Căn cứ theo Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015:

Điều 615. Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại
1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.
3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.

     Vậy, theo quy định của pháp luật hiện hành người thừa kế có trách  nhiệm phải thực hiện các nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.

Luật toàn quốc xin chân thành cảm ơn./. 

Chuyên viên: Châu Anh