Thủ tục ly hôn khi chồng đang đi tù theo quy định hiện nay

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về thủ tục ly hôn khi chồng đang đi tù đến Luật Toàn Quốc. Chúng tôi đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

Cơ sở pháp lý:

• Luật hôn nhân và gia đình 2014

• Bộ luật tố tụng dân sự 2015​

1. Vợ có quyền yêu cầu ly hôn khi chồng đang đi tù không?

     Theo quy định tại Khoản 1 Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 về quyền yêu cầu giải quyết ly hôn thì: Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Toà án giải quyết ly hôn.

       Như vậy có thể thấy việc yêu cầu giải quyết ly hôn là quyền của mỗi người. Hiện nay pháp luật không có quy định về việc cấm đương sự yêu cầu giải quyết ly hôn khi chồng hoặc vợ đang đi tù. Theo đó, họ có thể tự mình yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn (hay còn gọi là ly hôn đơn phương) hoặc cả hai cùng yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn (hay còn gọi là ly hôn thuận tình). Tuy nhiên để được Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết ly hôn thì đương sự cần phải căn cứ ly hôn theo quy định pháp luật.

2. Căn cứ yêu cầu giải quyết ly hôn đơn phương

     Trường hợp ly hôn theo yêu cầu của một bên mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

     Như vậy người vợ được phép ly hôn khi chồng đang đi tù nếu có căn cứ sau:

• Chồng có hành vi bạo lực gia đình
• Chồng vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được. Được coi là tình trạng của vợ chồng trầm trọng khi:

1.       Vợ, chồng không thương yêu, quý trọng, chăm sóc, giúp đỡ nhau như người nào chỉ biết bổn phận người đó, bỏ mặc người vợ hoặc người chồng muốn sống ra sao thì sống, đã được bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, nhắc nhở, hoà giải nhiều lần.
2.      Vợ hoặc chồng luôn có hành vi ngược đãi, hành hạ nhau, như thường xuyên đánh đập, hoặc có hành vi khác xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của nhau, đã được bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, đoàn thể nhắc nhở, hoà giải nhiều lần.
3.      Vợ chồng không chung thuỷ với nhau như có quan hệ ngoại tình, đã được người vợ hoặc người chồng hoặc bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, nhắc nhở, khuyên bảo nhưng vẫn tiếp tục có quan hệ ngoại tình;

​

3. Thủ tục ly hôn khi chồng đang đi tù

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

• Đơn xin ly hôn;

• Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản chính);

• Sổ hộ khẩu gia đình (bản sao có chứng thực);

• Giấy khai sinh của các con (nếu có con chung, bản sao có chứng thực)

• Chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân của vợ và chồng

• Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài đối với tài sản chung (nếu có tài sản chung, bản sao có chứng thực)

• Bản án, thi hành án phạt tù của người chồng.

Bước 2: Nộp hồ sơ

     Căn cứ theo khoản 1 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định Toà án nhân dân cấp huyện là nơi có thẩm quyền giải quyết ly hôn đơn phương. Tiếp theo Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, toà án nơi bị đơn cư trú sẽ có thẩm quyền giải quyết.

     Như vậy người vợ nộp hồ sơ ly hôn đơn phương tại toà án nhân dân cấp huyện nơi người chồng đang chấp hành hình phạt tù hoặc nơi người chồng có hộ khẩu.

Bước 3: Toà án xem xét hồ sơ ly hôn

     Sau khi nhận được hồ sơ trong vòng 3 ngày làm việc chánh án toà án phân công thẩm phán tiến hành giải quyết vụ án. Thẩm phán được phân công tiến hành xem xét hồ sơ ly hôn đơn phương và đưa ra quyết định:

• Nếu hồ sơ hợp lệ thẩm phán thụ lý vụ án

• Nếu không đúng thẩm quyền toà án chuyển đơn cho cơ quan khác có thẩm quyền

• Nếu hồ sơ không hợp lệ hoặc thiếu thì trả lại đơn, yêu cầu bổ sung hồ sơ.

Bước 4: Thụ lý vụ án

     Toà án yêu cầu đương sự nộp tiền tạm ứng án phí. Sau đó thụ lý vụ án và giải quyết theo quy định pháp luật và ra bản án ly hôn.

     Sổ hộ khẩu là một trong những giấy tờ bắt buộc được quy định khi người vợ yêu cầu ly hôn đơn phương tại toà án. Trong trường hợp mất sổ hộ khẩu thì người vợ cần làm đơn yêu cầu xin giấy xác nhận hộ khẩu tại công an, phường, xã nơi đang có hộ khẩu thường trú của hai vợ chồng.

     Như vậy người vợ vẫn có thể ly hôn đơn phương khi mất sổ hộ khẩu. Tuy nhiên việc ly hôn sẽ mất nhiều thời gian hơn bởi việc xác minh thu thập thông tin.

    Theo quy định tại điều 19 Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án, những trường hợp không tiến hành hòa giải tại Tòa án bao gồm: 

• Yêu cầu đòi bồi thường do gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước.

• Vụ việc phát sinh từ giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội.

• Người khởi kiện, người yêu cầu, người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đã được mời tham gia hòa giải, đối thoại hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt không vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan hoặc không thể tham gia hòa giải, đối thoại được vì có lý do chính đáng.

• Một bên vợ hoặc chồng trong tranh chấp ly hôn là người mất năng lực hành vi dân sự.

•  Một trong các bên đề nghị không tiến hành hòa giải, đối thoại.

• Một trong các bên yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính.

• Trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

     Như vậy, trường hợp bị đơn đng ở tù có thể được xem là trường hợp bất khả kháng. Vì vậy, thủ tục ly hôn đơn phương khi chồng đang đi tù không cần tiến hành hòa giải.

     Theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự 2015 thời gian quy định thủ tục ly hôn đơn phương được quy định như sau

• Toà án sẽ phân công 1 thẩm phán xem xét đơn khởi kiện trong thời gian 3 ngày làm việc

• Thẩm phán được phân công sẽ đưa ra quyết định trong vòng 5 ngày làm việc

• Sau khi thụ lý toà án sẽ có thời gian chuẩn bị xét xử là 4 tháng đối với vụ án phức tạp, sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan có thể gia hạn thêm 2 tháng.

• Kể từ ngày đưa vụ án ra xét xử trong thời hạn 1 tháng thì toà án phải mở phiên toà. Nếu có lý do chính đáng thì thời hạn này là 2 tháng

     Như vậy thời gian để giải quyết một vụ án ly hôn đơn phương nói chung sẽ mất khoảng từ 4 đến 6 tháng. Trong trường hợp người vợ muốn ly hôn khi người chồng đang đi tù cần thu thập nhiều loại giấy tờ liên quan khác nhau thì khoảng thời gian trên có thể lâu hơn.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

   Chuyên viên: Lê Vũ