Thủ tục hủy bỏ quyết định tuyên bố chết

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về thủ tục hủy bỏ quyết định tuyên bố chết; chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ Luật Dân sự năm 2015;
• Bộ Luật Tố tụng dân sự năm 2015;
• Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.

Nội dung tư vấn: 

1. Hủy bỏ quyết định tuyên bố chết được thực hiện khi nào?

     Theo quy định tại khoản 1 Điều 73 Bộ Luật Dân sự năm 2015, khi một người bị tòa án tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.

     Như vậy, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết khi người bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan.

2. Thủ tục hủy bỏ quyết định tuyên bố chết

• Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ yêu cầu hủy bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết, bao gồm:

- Đơn yêu cầu hủy bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết

- Tài liệu, chứng cứ để chứng minh người bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc chứng minh xác thực là người đó còn sống.

• Bước 2: Gửi kèm theo đơn yêu cầu tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp đến Tòa án. Trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày thụ lý đơn yêu cầu huỷ bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết, Toà án phải mở phiên họp xét đơn yêu cầu.
• Bước 3: Toà án có thể chấp nhận hoặc không chấp nhận đơn yêu cầu. Trong trường hợp chấp nhận đơn yêu cầu thì Toà án ra quyết định huỷ bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết; trong quyết định này, Toà án phải quyết định về hậu quả pháp lý của việc huỷ bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết theo quy định của Bộ Luật dân sự.

3. Hậu quả pháp lý của việc hủy bỏ quyết định tuyên bố chết

     Căn cứ theo quy định tại Điều 73 Bộ Luật Dân sự năm 2015 và Điều 67 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014:

• Quan hệ nhân thân của người bị tuyên bố là đã chết được khôi phục khi Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết, trừ trường hợp:

- Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã được Tòa án cho ly hôn theo quy định thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp luật;

- Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã kết hôn với người khác thì việc kết hôn đó vẫn có hiệu lực pháp luật.

• Người bị tuyên bố là đã chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn;
• Khi Tòa án ra quyết định hủy bỏ tuyên bố một người là đã chết mà vợ hoặc chồng của người đó chưa kết hôn với người khác thì quan hệ hôn nhân được khôi phục kể từ thời điểm kết hôn. Trong trường hợp vợ, chồng của người đó đã kết hôn với người khác thì quan hệ hôn nhân được xác lập sau có hiệu lực pháp luật.
  - Quan hệ tài sản của người bị tuyên bố là đã chết trở về với người vợ hoặc chồng được giải quyết như sau:
  + Trong trường hợp hôn nhân được khôi phục thì quan hệ tài sản được khôi phục kể từ thời điểm quyết định của Tòa án hủy bỏ tuyên bố chồng, vợ là đã chết có hiệu lực. Tài sản do vợ, chồng có được kể từ thời điểm quyết định của Tòa án về việc tuyên bố chồng, vợ là đã chết có hiệu lực đến khi quyết định hủy bỏ tuyên bố chồng, vợ đã chết có hiệu lực là tài sản riêng của người đó;
  + Trong trường hợp hôn nhân không được khôi phục thì tài sản có được trước khi quyết định của Tòa án về việc tuyên bố vợ, chồng là đã chết có hiệu lực mà chưa chia được giải quyết như chia tài sản khi ly hôn.
• Quyết định của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết phải được gửi cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị tuyên bố là đã chết để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch.

​

4. Hỏi đáp về thủ tục hủy bỏ quyết định tuyên bố chết

    Đơn yêu cầu hủy bỏ quyết định tuyên bố chết bao gồm các nội dung chính sau đây:

•  Ngày, tháng, năm làm đơn;
• Tên Tòa án có thẩm quyền giải quyết việc dân sự;
•  Tên, địa chỉ; số điện thoại, fax, địa chỉ thư điện tử (nếu có) của người yêu cầu;
•  Những vấn đề cụ thể yêu cầu Tòa án giải quyết và lý do, mục đích, căn cứ của việc yêu cầu Tòa án giải quyết việc dân sự đó;
•  Tên, địa chỉ của những người có liên quan đến việc giải quyết việc dân sự đó (nếu có);
• Các thông tin khác mà người yêu cầu xét thấy cần thiết cho việc giải quyết yêu cầu của mình;
• Người yêu cầu là cá nhân phải ký tên hoặc điểm chỉ, nếu là cơ quan, tổ chức thì đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức đó phải ký tên và đóng dấu vào phần cuối đơn;

     Theo quy định tại khoản 3 Điều 73 Bộ Luật Dân sự năm 2015, người bị tuyên bố chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn;

     Nếu người thừa kế của người này biết người bị tuyên bố là đã chết còn sống mà cố tình giấu giếm thì người đó phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã nhận, kể cả hoa lợi, lợi tức;

     Đồng thời nếu người thừa kế gây thiệt hại thì phải bồi thường cho người bị tuyên bố là đã chết nhưng vẫn còn sống.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Nguyễn Anh