Thai nhi trong bụng mẹ có được hưởng di sản thừa kế không?

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về Thai nhi trong bụng mẹ có được hưởng di sản thừa kế không? chúng tôi xin tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý: 

• Bộ Luật Dân sự năm 2015;

Nội dung tư vấn:

1. Người thừa kế, di sản thừa kế được hiểu như thế nào?

     Theo quy định tại Điều 613 Bộ Luật Dân sự năm 2015, Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế; nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

     Di sản thừa kế là tài sản của người chết để lại cho những người còn sống. Điều 612 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định “Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác”. Như vậy, di sản thừa kế là toàn bộ tài sản thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người đã chết, quyền về tài sản của người đó. 

2. Ai được quyền hưởng di sản thừa kế?

    Theo quy định của pháp luật hiện hành thì có hai dạng thừa kế là thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Tuy nhiên, Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định người thừa kế cần phải đảm bảo các điều kiện sau:

• Người thừa kế là cá nhân: là người còn sống hoặc là người được sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết;
• Người thừa kế không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

     Ngoài ra, đối với thừa kế theo pháp luật thì người được thừa kế di sản còn phải thuộc hàng thừa kế theo thứ tự mà pháp luật quy định:

• Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
• Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
• Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

3. Thai nhi trong bụng mẹ có được hưởng di sản thừa kế không?

     Căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

     Theo đó, thai nhi còn trong bụng mẹ nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản thừa kế chết thì vẫn được hưởng di sản thừa kế như những người thừa kế cùng hàng thừa kế khác. Và khi phân chia di sản thừa kế thì thai nhi đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì sẽ được để lại một phần di sản bằng với phần di sản mà những người thừa kế khác được nhận.

     Nếu thai nhi đã thành thai đó còn sống sau khi được sinh ra thì sẽ có quyền được hưởng phần di sản thừa kế đó. Còn nếu như thai nhi đã thành thai đó chết trước khi được sinh ra thì phần di sản đó sẽ được chia cho những người thừa kế khác.

4. Thai nhi đã thành thai được hưởng di sản thừa kế trong trường hợp nào?

• Trường hợp thứ nhất, người chết để lại di chúc (di chúc đó hợp pháp), việc phân chia di sản sẽ được thực hiện theo di chúc

     Trong trường hợp di chúc có đề cập về việc hưởng thừa kế của thai nhi thì phải thực hiện theo ý chí của người chết để lại. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 644 Bộ Luật Dân sự năm 2015 thì người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc bao gồm con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng; hoặc con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động. Những người thừa kế này sẽ được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật. 

     Do đó, trong trường hợp di chúc của người chết không để lại phần di sản cho con chưa sinh ra hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn 2/3 suất của một người thừa kế thì khi sinh ra, em bé vẫn có quyền hưởng di sản từ người chết để lại bằng 2/3 một suất của một người thừa kế theo pháp luật.

• Trường hợp hai, người chết không để lại di chúc, việc định đoạt, phân chia di sản thừa kế sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật:

     Trường hợp người để lại di sản chết không để lại di chúc thì di sản sẽ được chia theo pháp luật cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại Điều 651 Bộ Luật Dân sự năm 2015 bao gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

     Trong trường hợp này sẽ căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 660 Bộ Luật Dân sự năm 2015 cũng quy định về người được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật. Khi đó, nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì phải để lại một phần di sản bằng phần của những người thừa kế khác.

- Nếu thai nhi đó còn sống sau khi sinh ra thì sẽ được hưởng phần di sản thừa kế này.

- Nếu người đó chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác được hưởng phần di sản thừa kế này.

5. Hỏi đáp về Thai nhi trong bụng mẹ có được hưởng di sản thừa kế không?

     Căn cứ theo quy định tại Điều 623 Bộ Luật Dân sự năm 2015, thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó.

     Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế.

     Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

     Căn cứ theo quy định tại Điều 652 Bộ Luật Dân sự năm 2015 về thừa kế thế vị: trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

     Nếu như thai nhi đã thành thai còn sống sau khi sinh thì sẽ được hưởng phần di sản mà người cha được hưởng nếu còn sống theo trường hợp thừa kế thế vị. Còn nếu thai nhi đã thành thai nhưng chết trước khi sinh ra thì phần di sản thừa kế của người cha sẽ được chia cho những người được hưởng thừa kế khác theo quy định.

     Như vậy, thai nhi thành thai trong bụng mẹ trước khi người để lại di sản chết và sinh ra sau khi người để lại di sản chết và còn sống tại thời điểm phân chia di sản thì cũng được hưởng thừa kế; và phần di sản của đứa trẻ này cũng bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng. Nhưng khác biệt về độ tuổi so với các chủ thể khác, đối tượng này do chưa thành niên (chưa có năng lực hành vi dân sự đầy đủ) nên phần di sản thừa kế của đứa trẻ được hưởng sẽ do người giám hộ đương nhiên (hoặc được cử ra) quản lý cho đến khi cháu bé thành niên (có đầy đủ năng lực hành vi dân sự).

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Nguyễn Anh