Tài sản có trước khi kết hôn thì khi ly hôn có phải chia không?

Câu hỏi của bạn:

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về Tài sản có trước khi kết hôn thì khi ly hôn có phải chia không? Chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn về vấn đề này như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật Hôn nhân và gia đinh năm 2014

Nội dung tư vấn:

1. Tài sản có trước khi kết hôn là gì? 

     Căn cứ Khoản 1 Điều 43 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:

     Như vậy: Tài sản có trước khi kết hôn là tài sản thuộc quyền sở hữu riêng của một bên vợ/ chồng và được hình thành trước thời kỳ hôn nhân. Tài sản có trước khi kết hôn (tài sản riêng) nhằm bảo đảm cho vợ, chồng có thể thực hiện các nghĩa vụ về tài sản một cách độc lập, không phụ thuộc vào ý chí của bên kia. Trong thời kỳ hôn nhân, có thể chỉ một bên vợ hoặc chồng phải thực hiện nghĩa vụ về tài sản cho người khác được coi là nghĩa vụ dân sự riêng. Để tạo điều kiện cho vợ, chồng thực hiện nghĩa vụ riêng thì pháp luật phải công nhận quyền sở hữu riêng về tài sản của vợ, chồng. Quy định này nhằm bảo vệ quyền và lợi ích về tài sản cho các chủ thể có tham gia quan hệ hôn nhân và chủ thể có liên quan.

2. Phân loại tài sản của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân

2.1 Các loại tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân bao gồm:

• Tài sản do vợ, chồng tạo ra trong thời kỳ hôn nhân;
• Thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh trong thời kỳ hôn nhân;
• Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân:

     + Hoa lợi phát sinh từ tài sản riêng của vợ, chồng là sản vật tự nhiên mà vợ, chồng có được từ tài sản riêng của mình;

     + Lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của vợ, chồng là khoản lợi mà vợ, chồng thu được từ việc khai thác tài sản riêng của mình.

     Lưu ý: Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của mỗi bên sau khi chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân là tài sản riêng của vợ, chồng, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.

• Thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân:

     + Khoản tiền thưởng, tiền trúng thưởng xổ số, tiền trợ cấp (trừ khoản trợ cấp, ưu đãi mà vợ, chồng được nhận theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng; quyền tài sản khác gắn liền với nhân thân của vợ, chồng);

     + Tài sản mà vợ, chồng được xác lập quyền sở hữu theo quy định của Bộ luật Dân sự đối với vật vô chủ, vật bị chôn giấu, bị chìm đắm, vật bị đánh rơi, bị bỏ quên, gia súc, gia cầm bị thất lạc, vật nuôi dưới nước.

     + Thu nhập hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

• Phần tài sản còn lại trong trường hợp chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân;
• Tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung;
• Tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
• Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.
• Tài sản trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.

2.2 Các loại tài sản riêng của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân bao gồm:

• Tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn;
• Tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân;
• Tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật Hôn nhân và gia đình 2014;
• Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng;
• Tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng:

     + Quyền tài sản đối với đối tượng sở hữu trí tuệ theo quy định của pháp luật sở hữu trí tuệ.

     + Tài sản mà vợ, chồng xác lập quyền sở hữu riêng theo bản án, quyết định của Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền khác.

     + Khoản trợ cấp, ưu đãi mà vợ, chồng được nhận theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng; quyền tài sản khác gắn liền với nhân thân của vợ, chồng.

• Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng.
• Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của mỗi bên sau khi chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân là tài sản riêng của vợ, chồng, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác;
• Tài sản mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản riêng.

     Việc xác định được loại tài sản của vợ chồng là tài sản chung hay tài sản riêng có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc xác định quyền và nghĩa vụ của vợ chồng trong và sau thời kỳ hôn nhân. Đồng thời tránh việc phát sinh các tranh chấp, xích mích không đáng có về việc phân chia tài sản khi ly hôn.

3. Tài sản có trước khi kết hôn thì khi ly hôn có phải chia không?

     Căn cứ Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 được hướng dẫn bởi Điều 7 Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP, quy định về nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn như sau:

     "Điều 59. Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn

     1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.

     Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.

     2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

     - Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

     - Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

     - Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

     - Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

     3. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

     4. Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung theo quy định của Luật này.

     Trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.

     5. Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

     6. Tòa án nhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Bộ Tư pháp hướng dẫn Điều này."

     Như vậy: Trường hợp khi ly hôn, tài sản có trước khi kết hôn chưa nhập vào khối tài sản chung thì vẫn thuộc quyền sở hữu riêng của người đó, không phân chia. Tức là, khi ly hôn tài sản trước hôn nhân của người nào thì người đó được hưởng trọn khi ly hôn. Trường hợp tài sản có trước khi kết hôn đã nhập vào khối tài sản chung thì thực hiện phân chia tài sản như đối với tài sản chung.

4. Hỏi đáp về Tài sản có trước khi kết hôn thì khi ly hôn có phải chia không?

     Căn cứ Điều 63 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về quyền lưu cư của vợ hoặc chồng khi ly hôn như sau: Nhà ở thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng đã đưa vào sử dụng chung thì khi ly hôn vẫn thuộc sở hữu riêng của người đó; trường hợp vợ hoặc chồng có khó khăn về chỗ ở thì được quyền lưu cư trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày quan hệ hôn nhân chấm dứt, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

     Như vậy: Sau khi ly hôn mà chưa có chỗ ở thì anh/chị có quyền lưu cư tại nhà vợ/chồng cũ trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày chấm dứt quan hệ vợ chồng.

     Căn cứ Điều 64 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 Quy định như sau: Vợ, chồng đang thực hiện hoạt động kinh doanh liên quan đến tài sản chung có quyền được nhận tài sản đó và phải thanh toán cho bên kia phần giá trị tài sản mà họ được hưởng, trừ trường hợp pháp luật về kinh doanh có quy định khác.

     Như vậy: Vợ chồng kinh doanh chung từ tài sản chung, khi ly hôn một bên không muốn kinh doanh nữa và bên kia muốn nhận quyền kinh doanh thì có nghĩa vụ thanh toán cho bên kia.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

                                                                                                                      Chuyên viên: Thu Thủy