Nộp đơn ly hôn ở nơi tạm trú được không

Câu trả lời của Luật sư:

     Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về nộp đơn ly hôn ở nơi tạm trú được không đến Luật Toàn Quốc. Chúng tôi đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

Cơ sở pháp lý:

• Luật hôn nhân và gia đình 2014
• Bộ luật tố tụng dân sự 2015
• Luật cư trú 2020

1.Cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết ly hôn?

     Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định hai hình thức ly hôn bao gồm: Thuận tình ly hôn và ly hôn theo yêu cầu của một bên

1.1.Ly hôn thuận tình

     Hiện nay luật không giải thích cụ thể thế nào là thuận tình ly hôn nhưng có thể hiểu rằng Ly hôn thuận tình là trường hợp cả hai vợ chồng cùng thống nhất ý chí yêu cầu toà án giải quyết việc ly hôn trên cơ sở đã thoả thuận được về tình cảm, việc chia tài sản, trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con cái, đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của con.

     Khoản 2 Điều 29 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định những yêu cầu cầu về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án:

“Yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn”

     Như vậy yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn là loại việc dân sự về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án. Toà án là cơ quan duy nhất có thẩm quyền chấm dứt quan hệ hôn nhân của vợ chồng.

1.2.Ly hôn theo yêu cầu của một bên

    Ly hôn theo yêu cầu một bên hay còn gọi là ly hôn đơn phương là việc vợ hoặc chồng hoặc cha mẹ, người thân thích của vợ, chồng yêu cầu Toà án chấm dứt quan hệ vợ, chồng bằng bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Toà án.

     Khoản 1 Điều 28 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định những tranh chấp về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án:

“Ly hôn, tranh chấp về nuôi con, chia tài sản khi ly hôn; chia tài sản sau khi ly hôn”

    Như vậy, việc giải quyết ly hôn đơn phương thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân.

     Thông thường, thẩm quyền giải quyết ly hôn thuộc Tòa án nhân dân cấp huyện. Trường hợp ly hôn có yếu tố nước ngoài thẩm quyền sẽ thuộc tòa án nhân dân cấp tỉnh.

2. Nộp đơn ly hôn ở nơi tạm trú được không?

     Thẩm quyền giải quyết ly hôn của toà án nhân dân được quy định cụ thể như sau:

    Căn cứ điểm a Khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định Trường hợp ly hôn đơn phương: Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết. Các đương sự có quyền tự thoả thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Toà án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn để giải quyết ly hôn.

     Điểm h Khoản 2 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định trường hợp ly hôn thuận tình: Toà án nơi một trong hai bên thuận tình ly hôn cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn.

     Để giải thích nơi cư trú bao gồm những nơi nào Khoản 1 Điều 11 Luật cư trú năm 2020 quy định: “Nơi cư trú của công dân bao gồm nơi thường trú, nơi tạm trú”

     Như vậy có thể kết luận rằng đơn ly hôn có thể nộp ở nơi tạm trú. Cụ thể:

• Trường hợp ly hôn đơn phương: Toà án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn tạm trú có thẩm quyền giải quyết tranh chấp ly hôn theo yêu cầu của một bên, trong trường hợp các đương sự có thoả thuận bằng văn bản thì toà án nơi nguyên đơn tạm trú có thẩm quyền giải quyết;
• Trường hợp ly hôn thuận tình: Toà án nhân dân cấp huyện nơi một trong các bên đương sự tạm trú sẽ có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn.

3. Cách thức nộp đơn ly hôn ở nơi tạm trú

Theo quy định tại điều 190 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, các đương sự có thể nộp đơn ly hôn đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền bằng một trong ba cách thức sau:

• Nộp trực tiếp tại Tòa án;
• Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính
• Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).

Ngoài đơn ly hôn, khi làm thủ tục ly hôn các đương sự cần chuẩn bị thêm những giấy tờ sau đây:

• Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn;
• Chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân của vợ/chồng;
• Sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú của vợ/ chồng;
• Giấy khai sinh của con;
• Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu những tài sản yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp.

     Như đã trình bày ở trên việc ly hôn của hai vợ chồng chỉ được pháp luật công nhận khi có bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật của Toà án.

          Khoản 14 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 nêu rõ:

“Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Toà án”

     Như vậy, thẩm quyền giải quyết việc chấm dứt quan hệ vợ, chồng (ly hôn) thuộc về Toà án nhân dân, Ủy ban nhân dân xã không có thẩm quyền giải quyết ly hôn.

     Có hai hình thức ly hôn là thuận tình ly hôn và ly hôn theo yêu cầu của một bên

Thứ nhất, điều kiện để thuận tình ly hôn:

• Hai bên thật sự tự nguyện làm thủ tục ly hôn;
• Hai bên đã thoả thuận xong về việc quyền nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng, phân chia tài sản.

Thứ hai, điều kiện để ly hôn theo yêu cầu của một bên

• Vợ chồng có hành vi bạo lực gia đình;
• Vợ chồng bị toà án tuyên bố mất tích;
• Khi một người vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ làm cho tình trạng hôn nhân bị trầm trọng, sống chung không thể kéo dài;
• Khi một người bị bệnh tâm thần hoặc bệnh khác. Đồng thời cũng là nạn nhân của bạo lực gia đình do người còn lại gây nên.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

 Chuyên viên: Lê Vũ