Theo quy định pháp luật hiện hành, mẹ đơn thân làm giấy khai sinh cho con thế nào?

Câu trả lời của luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về mẹ đơn thân làm giấy khai sinh cho con như thế nào, chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn về vấn đề này như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật Hộ tịch 2014
• Nghị định 123/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch
• Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực hỗ trợ tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp; hợp tác xã

1. Giấy khai sinh là gì?

     Trước khi Hướng dẫn đăng ký khai sinh cho con nhưng chỉ có tên mẹ; các bà mẹ đơn thân cần phải nắm bắt một số thông tin quan trọng liên quan đến giấy khai sinh như giấy khai sinh là gì?

     Khoản 6 Điều 4 Luật Hộ tịch 2014 quy định:

     Giấy khai sinh là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho cá nhân khi được đăng ký khai sinh.

     Nội dung đăng ký khai sinh gồm: Thông tin của người được đăng ký khai sinh: Họ, chữ đệm và tên; giới tính; ngày, tháng, năm sinh; nơi sinh; quê quán; dân tộc; quốc tịch;

     Thông tin của cha, mẹ người được đăng ký khai sinh: Họ, chữ đệm và tên; năm sinh; dân tộc; quốc tịch; nơi cư trú; Số định danh cá nhân của người được đăng ký khai sinh.

     Lưu ý: Việc xác định quốc tịch, dân tộc, họ của người được khai sinh được thực hiện theo quy định của pháp luật về quốc tịch Việt Nam; và pháp luật dân sự. Chính phủ quy định việc cấp số định danh cá nhân cho người được đăng ký khai sinh.

2. Mẹ đơn thân đăng ký khai sinh cho con ở đâu?

     Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP quy định về việc đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha như sau:

     Điều 13 Luật Cư trú 2013 quy định về nơi cư trú của người chưa thành niên như sau:

     Đối chiếu các quy định trên thì mẹ đơn thân đăng ký khai sinh cho con tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người mẹ đang cư trú.

     Trường hợp chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống.

3. Thời hạn đi khai sinh và trách nhiệm khai sinh

     Điều 15 Luật Hộ tịch 2014 quy định về trách nhiệm đăng ký khai sinh như sau:

     Theo đó trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày sinh con, người thân của trẻ phải có trách nhiệm đi đăng ký khai sinh cho trẻ. Nếu bạn đăng ký khai sinh trong thời hạn 60 ngày kể từ khi sinh thì sẽ được miễn lệ phí đăng ký hộ tịch. Còn trong trường hợp đăng ký khai sinh quá hạn bạn sẽ phải nộp lệ phí, mức nộp tùy thuộc vào điều kiện thực tế của địa phương quy định.

4. Mẹ đơn thân làm giấy khai sinh cho con như thế nào?

     Từ quy định của Điều 15 Luật Hộ tịch 2014, có thể thấy việc đăng ký khai sinh cho con không bắt buộc phải có tên của cả cha và mẹ. Trình tự, thủ tục đăng ký khai sinh khi chỉ có tên mẹ được thực hiện như sau:

     Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ. Hồ sơ đăng ký khai sinh bao gồm:

• Tờ khai đăng ký khai sinh
• Giấy chứng sinh do cơ sở y tế có thẩm quyền cấp.

     Trường hợp không có giấy chứng sinh thì nộp văn bản của người làm chứng xác nhận về việc sinh;

     Nếu không có người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh.

    Lưu ý: người làm chứng phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và biết rõ sự việc làm chứng đồng thời phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính xác thực của sự việc mà mình làm chứng).

     Ngoài ra, người mẹ phải xuất trình: Bản chính Giấy chứng minh nhân dân; Sổ hộ khẩu, Giấy chứng nhận nhân khẩu tập thể hoặc Giấy đăng ký tạm trú có thời hạn của mẹ.

    Bước 2: Nộp hồ sơ đăng ký khai sinh. Người nộp hồ sơ tiến hành nộp hồ sơ đến cơ quan đăng ký hộ tịch thuộc UBND cấp xã hoặc UBND cấp huyện nơi người mẹ đang cư trú.

     Lưu ý:

• Trường hợp chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống. Hồ sơ được nộp tại UBND cấp xã.
• Nếu vào thời điểm đăng ký khai sinh người cha yêu cầu làm thủ tục nhận con theo quy định của pháp luật thì UBND kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh.

Bước 3: Tiếp nhận hồ sơ đăng ký khai sinh và cấp Giấy khai sinh

     Sau khi nhận và kiểm tra các giấy tờ trên, nếu thấy thông tin khai sinh đầy đủ và phù hợp, công chức tư pháp – hộ tịch ghi nội dung khai sinh vào Sổ hộ tịch, trình Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp xã ký vào bản chính Giấy khai sinh. Công chức tư pháp – hộ tịch và người đi đăng ký khai sinh cùng ký tên vào Sổ hộ tịch.

     Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp Giấy khai sinh cho người được đăng ký khai sinh. Thời gian thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh là 01 ngày làm việc.

4. Hỏi đáp về mẹ đơn thân làm giấy khai sinh cho con thế nào:

     Điều 88 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 về “Xác định cha, mẹ” có quy định :

     Về thực tế, con được sinh ra trong thời kì hôn nhân về mặt pháp lý cháu vẫn được coi là con chung của vợ chồng. Do đó, người chồng có quyền đứng tên cha trong giấy khai sinh của đứa bé.

     Để người cha đẻ của bé có thể đứng tên cha trong giấy khai sinh thì người cha đẻ làm thủ tục nhận cha con tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền và đi làm giấy khai sinh cho con. 

     Theo Điều 94 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về việc xác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo: “Con sinh ra trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là con chung của vợ chồng nhờ mang thai hộ kể từ thời điểm con được sinh ra”.

     Khoản 2 Điều 98 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 còn quy định: “Quyền, nghĩa vụ của bên nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo đối với con phát sinh kể từ thời điểm con được sinh ra”.

     Ngoài ra, trong mẫu Giấy chứng sinh quy định tại Phụ lục 01A ban hành kèm theo Thông tư số 34/2015/TT-BYT ngày 27/10/2015 sửa đổi, bổ sung Điều 2 Thông tư số 17/2012/TT-BYT ngày 24/10/2012 của Bộ Y tế quy định cấp và sử dụng giấy chứng sinh cũng nêu rõ: “Con sinh ra là con của bên (vợ chồng) nhờ mang thai hộ”.

     Theo các quy định vừa trích dẫn ở trên, quyền và nghĩa vụ của anh/chị đối với con sẽ phát sinh kể từ thời điểm con được sinh ra và cháu bé được xác định là con chung của vợ chồng anh/chị. Vì vậy, vợ chồng anh/chị có nghĩa vụ thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh cho cháu bé và tên cha mẹ trong giấy khai sinh sẽ là tên của vợ chồng anh chị.

       Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Nga Đinh