Không đăng ký kết hôn có phải ly hôn không theo quy định hiện hành

Câu hỏi của bạn:

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về không đăng ký kết hôn có phải ly hôn không đến cho chúng tôi. Chúng tôi đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

Cơ sở pháp lý

• Luật Hôn nhân và gia đình 2014
• Bộ Luật tố tụng dân sự 2015

1.Không đăng ký kết hôn có được coi là vợ chồng không?

      Tại Khoản 1 Điều 9 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về đăng ký kết hôn như sau:

     Như vậy Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định việc đăng ký kết hôn là bắt buộc nếu không thực hiện thì sẽ không được coi là vợ chồng hợp pháp. Tuy nhiên vẫn có ngoại lệ sau:

• Nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn trước 03/01/1987

     Khoản 2 Điều 44 Nghị Định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn luật hộ tịch 2014 quy định

Lúc này hai bên được công nhận là vợ chồng kể từ khi chung sống với nhau và được khuyến khích đăng ký kết hôn. Do trường hợp của bạn không thuộc ngoại lệ trên vì vậy hôn nhân giữa hai người sẽ không được coi là vợ chồng.

2. Không đăng ký kết hôn có phải ly hôn không?

     Tại Khoản 1 Điều 14 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:

     Do đó theo thông tin bạn cung cấp, mặc dù đã tổ chức đám cưới được 2 năm và có con chung nhưng lại chưa đăng ký kết hôn thì về mặt pháp luật sẽ không công nhận là vợ chồng hợp pháp. Giữa hai người sẽ không phát sinh nghĩa vụ vợ chồng mà giải quyết theo trường hợp nam nữ, chung sống với nhau như vợ chồng

      Vì hai bạn thuộc trường hợp không đăng ký kết hôn nhưng bạn lại muốn chấm dứt mối quan hệ này, vậy bạn sẽ phải gửi đơn yêu cầu ly hôn để Tòa án thụ lý và tuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng theo quy định của pháp luật. Về giải quyết quan hệ hậu quả của việc nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn theo quy định tại Khoản 2 Điều 53 Luật Hôn nhân và gia đình 2014:

     Về vấn đề con chung Điều 15 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:

     Không đăng ký kết hôn nhưng hai bạn có một con chung nên cả hai đều có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng đứa bé như nhau. Tuy nhiên để đảm bảo tốt nhất lợi ích của con luật hôn nhân và gia đình 2014 có quy định con dưới 36 tháng tuổi sẽ do mẹ trực tiếp nuôi dưỡng, trừ trường hợp người mẹ không đủ khả năng hoặc có thỏa thuận khác con từ đủ 07 tuổi thì phải xem xét ý kiến, nguyện vọng của con.

3. Thủ tục ly hôn khi không đăng ký kết hôn

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

• Đơn yêu cầu giải quyết ly hôn hoặc đơn yêu cầu không công nhận quan hệ hôn nhân
• Giấy xác nhận của địa phương về quá trình chung sống của 2 bên
• Bản sao chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân của 2 bên
• Giấy khai sinh của con (bản sao có công chứng)
• Giấy chứng nhận về quyền sở hữu tài sản (trong trường hợp có yêu cầu chia tài sản chung)

Bước 2: Nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân cấp huyện (nếu có yếu tố nước ngoài thì nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh) nơi bị đơn đang cư trú và làm việc.

Bước 3: Trong thời gian 5 ngày kể từ ngày nhận được thông báo nộp tiền tạm ứng án phí, người yêu cầu giải quyết ly hôn nộp tiền tạm ứng án phí cho chi cục thi hành án dân sự cấp huyện (nếu là Tòa cấp tỉnh giải quyết thì nộp tại cấp tỉnh) và nộp lại biên lai nộp tiền cho Tòa án.

Bước 4: Xử lý hồ sơ: Tòa án mở phiên họp công khai để giải quyết yêu cầu ly hôn. Tòa án triệu tập hai bên đương sự để tiến hành hòa giải để đương sự thỏa thuận và thống nhất phương thức giải quyết của các đương sự.

Bước 5: Tòa án ra quyết định không công nhận quan hệ vợ chồng và giải quyết con chung và tài sản theo yêu cầu

     Khoản 4 Điều 85 Bộ luật tố dụng dân sự 2015 quy định:

     Như vậy việc tham gia tố tụng trong việc ly hôn không thể ủy quyền cho người khác được, nên đương sự phải có mặt tại tòa để giải quyết yêu cầu ly hôn. Theo đó đương sự nếu không tham gia phiên toàn lần thứ nhất thì sẽ hoãn phiên tòa, lần thứ hai không tham gia phiên tòa thì tòa coi như từ bỏ việc khởi kiện, trừ khi có lý do chính đáng hoặc có đơn xét xử vắng mặt.

     Tại Nghị quyết 326/2016/NQ-UBTVQH mức án phí khi ly hôn cụ thể được quy định như sau:

     Án phí cho một vụ việc ly hôn không có tranh chấp về tài sản là 300.000 nghìn đồng. Ngoài mức án phí trên nếu có tranh chấp về tài sản sẽ áp dụng thêm mức án phí có giá ngạch về dân sự, hôn nhân và gia đình cụ thể:

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.​​       

                                                                                                                                                                       Chuyên viên: Lê Vũ