Hợp đồng vay tiền không ghi ngày trả có đòi nợ được không?

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về Hợp đồng vay tiền không ghi ngày trả có đòi nợ được không?, chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ Luật Dân sự năm 2015

Nội dung tư vấn: 

1. Hợp đồng vay tiền là gì?

     Hợp đồng vay tiền được hiểu là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản là tiền cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay số tiền đã vay và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.

2. Hợp đồng vay tiền không ghi ngày trả có đòi nợ được không?

     Trong trường hợp hợp đồng vay không ghi rõ ngày tháng trả nên theo quy định của pháp luật thì đây được xác định là hợp đồng vay không kỳ hạn. Căn cứ theo quy định tại Điều 469 Bộ Luật Dân sự 2015 đối với việc thực hiện hợp đồng vay không kỳ hạn:

• Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn và không có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản và bên vay cũng có quyền trả nợ vào bất cứ lúc nào, nhưng phải báo cho nhau biết trước một thời gian hợp lý, trừ trường hợp có thỏa thuận khác;
• Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn và có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên vay một thời gian hợp lý và được trả lãi đến thời điểm nhận lại tài sản, còn bên vay cũng có quyền trả lại tài sản bất cứ lúc nào và chỉ phải trả lãi cho đến thời điểm trả nợ, nhưng cũng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý.

     Do hợp đồng vay tiền là thỏa thuận của các bên, không bắt buộc phải có lãi suất, có kỳ hạn hay không. Theo đó, nếu hai bên giao kết hợp đồng vay tiền không có kỳ hạn thì vẫn được coi là hợp pháp. Như vậy, nếu hợp đồng vay không có hạn thì phải thực hiện nghĩa vụ như Điều 469 Bộ Luật Dân sự năm 2015:

1. Hợp đồng vay không kỳ hạn và không có lãi: Bên cho vay có quyền đòi lại tiền và bên vay cũng có quyền trả nợ vào bất cứ lúc nào nhưng hai bên phải báo trước cho nhau biết trước một thời gian hợp lý trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Hợp đồng vay không kỳ hạn và có lãi:

• Bên cho cho vay được đòi lại tiền bất cứ lúc nào nhưng phải báo trước cho bên vay một thời gian hợp lý và được trả lãi đến thời điểm nhận lại tiền nếu có;
• Bên vay cũng có quyền trả lại tiền vay bất cứ lúc nào và chỉ phải trải lãi đến thời điểm trả nợ nhưng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý.

     Như vậy, đối với trường hợp hợp đồng vay tiền không ghi thời hạn cụ thể ngày trả thì người vay vẫn có nghĩa vụ phải trả nợ.

3. Nghĩa vụ trả nợ của bên vay

     Căn cứ theo Điều 466 Bộ Luật Dân sự năm 2015 có quy định về nghĩa vụ trả nợ của bên vay như sau:

• Bên vay tài sản mà tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn thanh toán, nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng trọng lượng, chất lượng, trừ trường hợp bên vay và bên cho vay có thỏa thuận về việc bên cho vay cho phép bên vay có thể trả trễ hẹn;
• Đối với trường hợp bên vay không thể trả vật thì có thể trả bằng tiền theo giá trị của vật đã vay tại địa điểm trả nợ khi được bên cho vay đồng ý;
• Đối với những hợp đồng vay có thể hiện phần lãi thì ngoài việc phải trả các khoản nợ gốc thì phía bên vay còn phải trả cả phần lãi trong hạn và lãi quá hạn (nếu có).

     Như vậy, nếu đến thời hạn vay thì bên vay phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ, thanh toán theo đúng hợp đồng vay hay giấy ghi nợ toàn bộ số tiền gốc + lãi trong kỳ hạn + lãi quá kỳ hạn. Tuy nhiên, đến thời hạn trả nợ mà bên vay không có khả năng thanh toán toàn bộ số tiền cho bên cho vay thì bên vay phải chủ động liên hệ với bên cho vay để thỏa thuận lại việc trả nợ, nếu bên cho vay không đồng ý thì bên cho vay có quyền khởi kiện để yêu cầu bên vay phải trả toàn bộ số tiền.

4. Hỏi đáp về Hợp đồng vay tiền không ghi ngày trả có đòi nợ được không?

     Theo quy định tại Điều 463 Bộ Luật Dân sự 2015, hợp đồng vay không yêu cầu cụ thể về hình thức do đó giao dịch vay có thể được thực hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Tuy nhiên, hình thức không phải là yếu tố quyết định hiệu lực của hợp đồng vay. Giao dịch dân sự nói chung và hợp đồng vay tiền nói riêng chỉ có hiệu lực nếu được giao kết một cách hợp pháp. Theo quy định tại Điều 117 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định hợp đồng vay tiền có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau:

1. Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

• Đối với cá nhân, quy định người xác lập, thực hiện hợp đồng vay phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ: Đó là người từ đủ 18 tuổi trở lên, không bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, không mất năng lực hành vi dân sự. Ngoài ra, theo khoản 2 Điều 20 Bộ Luật Dân sự năm 2015, người chưa thành niên từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi không bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự cũng có thể tự mình xác lập và thực hiện hợp đồng nếu có tài sản riêng bảo đảm thực hiện nghĩa vụ;
• Đối với pháp nhân, hợp đồng vay tiền phải được xác lập, thực hiện thông qua người đại diện hợp pháp của pháp nhân, bao gồm người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền;
• Đối với hộ gia đình, hợp đồng phải được xác lập và thực hiện vì lợi ích chung của hộ gia đình thông qua đại diện của hộ gia đình; có thể là chủ hộ hoặc thành viên đã thành niên khác của hộ gia đình được chủ hộ ủy quyền;
• Đối với tổ hợp tác, hợp đồng phải được thực hiện vì mục đích hoạt động của tổ hợp tác theo quyết định của đa số tổ viên và được xác lập thông qua đại diện của tổ hợp tác (Tổ trưởng tổ hợp tác hoặc tổ viên đã được tổ trưởng ủy quyền)

2. Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện: Hợp đồng vay tiền phải được ký kết dựa trên sự tự nguyện, ý chí chủ quan của các bên tham gia. Nếu hợp đồng được xác lập không dựa trên ý chí tự nguyện của một trong các bên thì hợp đồng đó vô hiệu;
3. Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội: Nếu hợp đồng vay tiền có mục đích và nội dung vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội thì hợp đồng đó vô hiệu.

Căn cứ theo quy định của pháp luật hiện hành, việc vay nợ không trả có hai trường hợp:

• Do không có khả năng chi trả: quy định cả bên vay và bên cho vay đều phải thực hiện theo đúng những gì mình đã thỏa thuận. Trường hợp đến hạn trả nợ mà bên vay không trả, hoặc trả không đủ thì các bên có thể tiếp tục thương lượng thỏa thuận về việc gia hạn khoản vay cũng như là lãi suất quá hạn; trường hợp các bên không thỏa thuận được, mà bên vay không có dấu hiệu bỏ trốn hay dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản thì đây sẽ là tranh chấp dân dự, và các bên có thể yêu cầu tòa án dân sự giải quyết.
• Do cố tình không trả: trường hợp bên vay cố tình dùng các thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để trốn nợ thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản hoặc Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!