Con cái ngược đãi cha mẹ có được hưởng thừa kế không?

Câu trả lời của luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về con cái ngược đãi cha mẹ có được hưởng quyền thừa kế không? Chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ Luật Dân sự năm 2015;
• Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.

Nội dung tư vấn:

1. Hiểu thế nào về hành vi ngược đãi cha mẹ? 

     Khoản 2 Điều 71 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định, con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ.

     Như vậy, việc chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ của mỗi người con. Nếu một người không những không chăm sóc cha mẹ mà còn có hành vi ngược đãi cha mẹ thì người này đã vi phạm nghĩa vụ theo quy định pháp luật và vi phạm đạo đức nặng nề.

     Hành vi ngược đãi cha mẹ được hiểu là việc đối xử tồi tệ về ăn, mặc, ở và về các mặt sinh hoạt hàng ngày khác đối với cha mẹ như: nhiếc móc, bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách một cách không bình thường hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể như: đánh đập, giam hãm,... làm cho cha mẹ bị đau đớn về thể xác và tinh thần.

2. Con cái ngược đãi cha mẹ có được hưởng thừa kế không?

2.1. Đối với trường hợp thừa kế theo pháp luật

     Căn cứ theo khoản 1 Điều 621 Bộ Luật Dân sự năm 2015 quy định những người sau đây không được quyền hưởng di sản:

     Theo đó, nếu con cái có hành vi ngược đãi cha mẹ thì theo quy định của pháp luật sẽ không được hưởng thừa kế theo pháp luật.

2.2: Đối với trường hợp thừa kế theo di chúc

     Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 621 Bộ Luật Dân sự năm 2015: "Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc"

     Theo đó, trường hợp cha mẹ biết rõ là người con đối xử không tốt với mình nhưng cha mẹ vẫn viết di chúc để lại di sản thừa kế cho người con của mình thì người con  có hành vi ngược đãi cha mẹ vẫn có quyền nhận thừa kế theo di chúc.

3. Thời hiệu yêu cầu phân chia di sản thừa kế

     Căn cứ theo Điều 623 Bộ Luật Dân sự năm 2015 quy định thời hiệu thừa kế như sau:

•  Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

+ Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 Bộ Luật Dân sự năm 2015

+ Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định nêu trên.

• Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
•  Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

​

4. Hỏi đáp về con cái ngược đãi cha mẹ có được hưởng thừa kế không?

     Căn cứ theo quy định tại Điều 185 Bộ Luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, hành vi ngược đãi cha mẹ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể: 

• Người nào đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

- Thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần;

- Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

• Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

- Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu;

- Đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.

     Căn cứ theo quy định tại Điều 609 Bộ Luật Dân sự năm 2015: cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

                                                                                                    Chuyên viên: Nguyễn Anh