Pháp luật quy định như thế nào về việc bồi thường thiệt hại do con gây ra?

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc xin cảm ơn bạn đã tin tưởng và đặt câu hỏi về bồi thường thiệt hại do con gây ra theo quy định của pháp luật, chúng tôi xin cung cấp thông tin tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Dân sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017;
• Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.

1. Bồi thường thiệt hại là gì?

     Bồi thường thiệt hại là hình thức trách nhiệm dân sự nhằm buộc bên có hành vi gây thiệt hại phải khắc phục hậu quả bằng cách đền bù các tổn thất về vật chất và tổn thất về tinh thần cho bên bị thiệt hại. Trong đó trách nhiệm bồi thường thiệt hại về vật chất là trách nhiệm bù đắp tổn thất về vật chất thực tế, được tính thành tiền do bên vi phạm nghĩa vụ gây ra, bao gồm tổn thất về tài sản, chi phí để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại, thu nhập thực tế bị mất, bị giảm sút.

2. Cha mẹ bồi thường thiệt hại do con gây ra trong trường hợp nào?

     Căn cứ Điều 74 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014, thì cha mẹ sẽ phải chỉ bồi thường thiệt hại do con gây ra trong trường hợp: con chưa thành niên hoặc con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự theo quy định của Bộ luật Dân sự. Cụ thể:

• Con chưa thành niên: là những cá nhân dưới 18 tuổi (dựa vào sự phát triển về mặt thể chất và tinh thần của con người, được cụ thể hóa bằng giới hạn độ tuổi).
• Con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự: là những người bị bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác, không thể nhận thức và làm chủ hành vi (phải có tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự từ Tòa án thông qua kết luận của tổ chức giám định).

3. Pháp luật quy định như thế nào về bồi thường thiệt hại do con gây ra?

     Quy định về việc bồi thường thiệt hại do con gây ra đã được cụ thể hóa hơn thông qua Điều 586 Bộ luật Dân sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 như sau:

• Người từ đủ mười tám tuổi trở lên gây thiệt hại thì phải tự bồi thường
• Người chưa đủ mười lăm tuổi gây thiệt hại mà còn cha, mẹ thì cha, mẹ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại; nếu tài sản của cha, mẹ không đủ để bồi thường mà con chưa thành niên gây thiệt hại có tài sản riêng thì lấy tài sản đó để bồi thường phần còn thiếu, trừ trường hợp quy định tại Điều 599 của Bộ luật này
• Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi gây thiệt hại thì phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu không đủ tài sản để bồi thường thì cha, mẹ phải bồi thường phần còn thiếu bằng tài sản của mình
• Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi gây thiệt hại mà có người giám hộ thì người giám hộ đó được dùng tài sản của người được giám hộ để bồi thường; nếu người được giám hộ không có tài sản hoặc không đủ tài sản để bồi thường thì người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu người giám hộ chứng minh được mình không có lỗi trong việc giám hộ thì không phải lấy tài sản của mình để bồi thường.

 ​​​

4. Hỏi đáp về bồi thường thiệt hại do con gây ra

     Cha mẹ không phải bồi thường thiệt hại do con gây ra trong các trường hợp sau:

• Con đã thành niên và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự
• Con dưới 15 tuổi gây thiệt hại không kể thiệt hại xảy ra trong hay ngoài khôn viên trường học, nhà trường đều phải chịu trách nhiệm bồi thường nếu thiệt hại đó xảy ra trong thời gian trường trực tiếp quản lý học sinh trừ khi trường học chứng minh được mình không có lỗi trong quản lý
• Con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự gây thiệt hại trong thời gian được bệnh viện hoặc pháp nhân khác trực tiếp quản lý
• Con đã thành niên bị mất năng lực hành vi dân sự, nếu đã có vợ, chồng, con và những người này có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người giám hộ sẽ là vợ, chồng, con của người đó sẽ được xác định là người giám hộ đương nhiên 

     Việc bồi thường thiệt hại đem lại một số ưu điểm như sau:

• Giải quyết một phần vấn đề kinh tế và ổn định tinh thần của người bị thiệt hại
• Đảm bảo cân bằng về quyền và nghãi vụ của các bên, tôn trọng việc người có lỗi thì phải chịu phạt và người bị ảnh hưởng thì được đến bù
• Đảm bảo cho quan hệ thương mại, quan hệ dân sự được tiến hành trên thực thế và có căn cứ để bảo vệ quyền của mỗi chủ thể

     Những căn cứ để xác định bồi thường thiệt hại là:

• Có hành vi vi phạm:

     - Không thực hiện, thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng như theo nội dung của hợp đồng đã kí kết giữa hai bên

     - Có thiệt hại xảy ra trên thực tế, có thể là thiệt hại trực tiếp (là chi phí thực tế xác định được như tài sản bị mất mát, hư hỏng) hoặc gián tiếp (là những thiệt hại dựa trên suy đoán khoa học như thương hiệu sản phẩm, hàng hóa; uy tín kinh doanh...)

     - Các bên có nghĩa vụ chứng minh thiệt hại và bảo vệ mình trong những trường hợp này

• Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm và thiệt hại. Thiệt hại thực tế phải xuất phát từ chính hành vi vi phạm và ngược lại.
• Đối với yếu tố lỗi, chỉ xác định là lỗi khi bồi thường thiệt hại trong hợp đồng còn bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng sẽ không bàn đến yếu tố lỗi.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Hồng Anh